Deyimlerin Özellikleri kısaca nelerdir, deyimlerin özellikleri maddeler halinde

Gerçek anlamından az çok ayrı bir anlamı olan, ilgi çekici bir anlatımı bulunan, ifadeyi daha zengin kılan, iki veya daha fazla kelimeden meydana gelen, kalıplaşmış söz topluluklarına deyim denir.

Deyimlerin Özellikleri:

1. Kalıplaşmış sözcük gruplarıdır. Zaman zaman cümle biçiminde de görülebilir.

Kalıplaşmış söz öbekleri biçiminde olanlar: Dört elle sarılmak, göz kulak olmak, çorbada tuzu bulunmak, tere yağından kıl çeker gibi, gün görmüş, dört gözle beklemek..
Cümle biçimindeki deyimler: Dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı, Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu?, Ana usta yufka yapar, çocuk usta çift çift kapar, Kızım sana söylüyorum, gelinim sen dinle, Senin aradığın kantar, Bursa’da kestane tartar.

2. Kalıplaşmış kavramından da anlaşıldığı gibi deyimlerdeki hiçbir kelimenin yeri değiştirilemez, veya çıkarılıp yerine eş anlamlıları getirilemez.

3. Deyimlerin bir bölümü gerçek anlamlı bir bölümü mecaz anlamlıdır.

Mecaz Anlamlılar; bir tasla iki kuş vurmak (bir eylemle iki sonuç elde etmek), eşeğini sağlam kazığa bağlamak (işini güven altına almak), gözü gibi sakınmak (Bir zarar gelmesin diye özenle korumak), iğneli söz (dokunaklı söz), kafa yormak (bir şey üzerinde çok düşünmek) gibi..

Gerçek Anlamlılar: bin pişman olmak, Hem suçlu hem güçlü, Çoğu gitti azı kaldı, yükte hafif pahada ağır gibi deyimlerdir.

4. Sonu Mastarla biten deyimler cümle içinde çekim eki alabilirler:

burnundan (fitil fitil) gelmek => Burnundan (fitil fitil) geldi.
kendi kendine söz vermek=> Kendi kendime söz verdim.
kokusunu almak=> Kokusunu almış.

Deyimlerin Özellikleri