Türkler özgürlüklerine düşkün ve aşırı milliyetçi bir ruha sahip olmalarıyla tanınan bir millettir. Her milliyetçi uluslarda olduğu gibi Türklerde de milli alfabeler oluşturulmuş ve kullanılmıştır. Yazının geç keşfedilmiş ve hayata geçirilmiş olmasından dolayı ilk yıllarda diğer milletlerin kullanmış olduğu alfabeler yaranılsa da zaman içerisinde çeşitli revizyonlar yapılara diğer ulusların alfabeleri değiştirilmiş ve ulusal alfabeler oluşturulmuştur.

Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler incelendiğinde karşımıza 5 alfabe türü çıkmaktadır. Kullanılan bu alfabelerin diğer uluslara ait olan alfabelerden etkilendiği de bariz bir şekilde görülmektedir. Bu durumun temel sebebi Türklerin fethettikleri yerlerde yaşayan halk ile iç içe yaşamaya devam etmesidir. İç içe yaşama nedeniyle kültürel etkileşim gerçekleşmiş ve bu durum da kullanılan alfabelere bariz bir şekilde yansımıştır.

Konu tarihsel bir konu olduğundan sizlere en eskiden en yeniye doğru bir sıralama yaparak kullanılan alfabeler hakkında bilgi vermeye çalışacağız.

Türklerin Kullandığı Alfabeler

Göktürk Alfabesi

Bu alfabe toplamda 38 harften meydana gelmektedir. Türklerin ilk kullandığı alfabe Göktürk alfabesidir. Bu alfabeyi Göktürler ve Hunlar kullanmıştır. Tarihteki ilk örnekleri birçoğunuzun da bildiği gibi Orhun abidelerinde yer almaktadır. Bu alfabeyi özel kılan en önemli hususların başında birçok hecenin tek harf ile gösteriliyor olması yer almaktadır. Sağdan dola doğru yazılan bu alfabe günümüzde kullanılmamaktadır.

Uygur Alfabesi

Yerleşik hayata ilk geçen Türkler olarak bilinen Uygurlar tarafından kullanılmıştır. Alfabe içerisinde yer alan harfler daha çok çeşitli sembollerden meydana gelmektedir. 18 harften oluşan bu alfabe Türklerin milli alfabeleri arasında yer alıyor. Diğer birçok alfabe gibi Uygur alfabesi de sağdan sola doğru yazılmaktadır. Alfabeler ile oluşturulan metinleri okumak bir hayli zordur. Bu durumun temel sebebi tüm kelimelerin ve harflerin birleşik olarak yazılmasıdır.

Arap Alfabesi

Karluklular ile birlikte İslamiyetin Türler arasında yayılmasıyla birlikte kullanılmaya başlanmış ve uzun süre kullanılan alfabe olarak kalmıştır. Günümüzde de birçok kesim tarafından Arap alfabesi kullanılmaya devam etmektedir. Sağdan dola doğru yazılan bu alfabe toplamda 28 harften oluşmaktadır. Bazı seslerin Türkçemizi karşılayamaması nedeniyle sonradan ekstra olarak harfler Türkler tarafından eklenmiştir. Uzun yıllar boyunca Türk coğrafyasında Arap alfabesi kullanıldığından dolayı birçok günümüze kadar ulaşmış olan eserin Arap alfabesi kullanılarak yazıldığını gözlemleyebilirsiniz.

Kiril Alfabesi

Bu alfabe Rus egemenliğinin ağırlıkta olduğu Kırım Türkleri arasında kullanılmıştır. Türklerin özlerini kaybetmesi için ellerinden geleni ardına koymayan Rus yöneticileri çareyi Türklerin alfabesine el atarak bulmuşlardır. Büyük bir baskı altında kalan kimi Türk halkları bu alfabeyi günümüzde de kullanmaya devam etmektedir. Toplamda 38 harften oluşan bu alfabe çeşitli sembollerden meydana geliyor. Sembollerin hem yazılması hem okunması zor olduğundan Kiril alfabesinin kullanıldığı yerlerde okuryazarlık oranı hızlı bir şekilde düşmeye devam etmektedir.

Latin Alfabesi

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün girişimleri sayesinde Türkiye Cumhuriyetinde kullanılmaya başlayan Latin alfabesi günümüzde de kullanılmaktadır. Öğrenilmesi ve okunması basit bir alfabe olduğundan Türkiye Cumhuriyetinde bu alfabe kullanılmaya başlandığı andan itibaren okuryazar sayısında ciddi bir artış gözlemlenmiştir. 1928 senesinde yapılan harf inkılabı ile kullanılmaya başlayan Latin alfabesi soldan sağa doğru yazılmakla birlikte 19 harften oluşmaktadır. Latin alfabesi sayesinde Türkçemizin zenginliği daha çok ortaya çıkmış ve çıkmaya devam etmektedir.