Türkiye’de sabit gelirliler, aylık kazançlarının yarıya yakınını kira ve gıdaya ayırıyor. Bu giderlere ulaşım masrafları da eklenince maaşın yaklaşık üçte ikisi erimiş oluyor.
‘nun (TÜİK) Hanehalkı Bütçe Araştırması‘nın 2013 yılı verilerine göre, Türkiye genelinde hanehalklarının harcamaları içinde en yüksek payı yüzde 25 ile konut ve kiraalırken, yüzde 19.9’u gıda ve alkolsüz içeceklere ve yüzde 17.4’ü de ulaştırmaya ayrılıyor. Böylece, gelirin yüzde 62.3’lük bölümü bu üç kalem ile birlikte eritilmiş oluyor.
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması, 2012 yılındaki 2 bin 366 liradan, yüzde 8.7 artışla 2 bin 572 liraya çıktı. 2013 yılında kentsel yerlerde 2 bin 851 lira olan hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması, kırsal yerlerde bin 910 lira olarak hesaplandı.
GIDANIN PAYI 2013 YILINDA ARTTI
Araştırmanın 2012 ve 2013 yılı sonuçları karşılaştırıldığında; 2012 yılında yüzde 19.6 olan gıda ve alkolsüz içecekler payının 2013’de yüzde 19.9’a çıktığı, konut ve kira harcamaları payının yüzde 25.8’den yüzde 25.0’e gerilediği görüldü. Ulaştırmanın payı ise yüzde 17.2’den yüzde 17.4’e çıktı. Bunun yanında, giyim ve ayakkabı harcamalarının payı yüzde 5.4’ten yüzde 5.3’e, ev eşyasının payı yüzde 6.7’den yüzde 6.6’ya, kültür ve eğlencenin payı da yüzde 3.2’den, yüzde 3.1’e gerilerken, alkollü içecek, sigara ve tütün harcamalarının payı yüzde 4.2 düzeyinde kaldı.
Sağlık harcamalarının payı yüzde 1.8’den yüzde 2.1’e, haberleşmenin payı yüzde 3.9’dan yüzde 4.0’e, eğitimin payı yüzde 2.3’den yüzde 2.4’e ve otel ve lokantanın payı da yüzde 58’den, yüzde 5.9’a çıktı.
YOKSULUN GIDA HARCAMASI YÜZDE 28.8
Hane gelirlerine göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında, en yoksul yüzde 20’lik grupta yer alan hanehalklarının gıda ve alkolsüz içeçecekler harcamasına ayırdıkları pay yüzde 28.8 düzeyindeyken, en zengin yüzde 20’lik gruptaki hanehalklarının ayırdığı pay yüzde 14.6 olarak belirlendi En yoksullar eğitime harcamalarının yalnızca yüzde 0.7’sini ayırabilirken, bu oran en zenginler için yüzde 4 oldu.