Evliya Çelebi’nin Hayat Öyküsü, Kısaca
Evliya Çelebi 1611 senesinde İstanbul’da doğmuştur. Ünlü Seyahatname’nin yazarı olan Çelebi, pirinç levhalar üzerine oyma işleyen sanatçı bir babanın oğludur. Çocuk yaşlarında, 117 yaşına kadar yaşayan babası Derviş Mehmet Zilli’nin yanında çalışmış, ve çalışırken Rum çıraklardan Rumca öğrenmiştir. Kanuni’nin Zigetvar Seferi’nde önemli görevlerde bulunan babasının sosyal hayatındaki aydın arkadaşlarının aile sohbetlerinde attıkları hikayeleri keyifle dinleyen Çelebi, böylece dünyayı gezme merakına tutulmuş, 20 yaşınlarında İstanbul’da gezdiği yerleri kağıda dökmüştür. Ardından Enderun’a girerek yetiştirilmiş ve sipahi olmuştur. O dönemin padişahı IV. Murat’ın Revan Seferi’nin ardından savaşa katılsa da padişahın vefatıyla savaştan çekilerek ilk gezisi olan Bursa seyahatine başlamıştır. Sonra İzmit, Trabzon ve Girit seyahatlerine de çıkan Evliya Çelebi, 50 sene süresince Avusturya, Hicaz, Sudan, Habeşistan, Dağıstan vb. ülkelerde gezmiştir.
Bu gezilerinde bir çok önemli vazifede de bulunmuştur. Örneğin; önemli mektuplar götürmüş veya savaşa katılmış, görgü ve gözlemlerini ülkemize taşımıştır. Kaleme aldığı seyahatnamesinde tarih ve yer belirtmeye dikkat etmiştir. Seyahatname edebiyatımızın ilk büyük gezi türü örneğidir. Gerçekçi bir gözlemle, abartısız, sade bir anlatım benimseyerek dilin inceliklerini de kullanmıştır. Tarih, toplum bilim ve güzel sanatlar gibi dallarda ciddi şekilde bilgisi olan Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinin günümüzde üç takım yazması bulunur.Konuşma diline yatkın şekilde kaleme alınan eser, bu yönüyle de kalıcılık kazanmıştır.
Evliya Çelebi 1682 senesinde vefat etmiştir.
Evliya Çelebi’nin Hayatı Hakkında