Türk hukuk sistemine 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle giren ve 2012’de çıkarılan yasayla kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu’na (ombudsmanlık), vatandaşlardan şikayet kabul etmeye başladığı ilk yılında en fazla şikayet Milli Eğitim Bakanlığı’na, en az şikayet ise Hazine Müsteşarlığı’na yönelik geldi. MEB’e yönelik 954 şikayet başvurusu yapıldı.

Kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikayet mekanizması oluşturarak, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını, insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve önerilerde bulunmak üzere kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu’nun, vatandaşlardan şikayet almaya başladığı 29 Mart 2013 tarihi itibariyle aynı yıldaki çalışmaları yayınlanan faaliyet raporuyla duyuruldu.

Kuruma şikayet kabul edilmeye başlanmasından 31 Aralık 2013 tarihine kadar elden, posta, e-posta, faks ve kurumun internet sitesi üzerinden e-başvuru yoluyla çeşitli kurum ve bu kurumların iş, eylem, tutum ve davranışlarına ilişkin 7 bin 638 adet şikayet alındı.

Şikayet başvurularının yüzde 57’lik bölümü, kurumun internet sitesi üzerinden on-line olarak ulaştırılırken, bunu yüzde 28’le posta, yüzde 7,5’le e-posta izledi. Vatandaşların yüzde 4,8’inin şikayetlerini elden yazılı dilekçeyle ilettiği kuruma, yüzde 2,8 oranında da faks yoluyla başvuru yapıldı.

MEB için 954 şikayet başvurusu

Cumhurbaşkanlığı’nın tek başına yaptığı işlemler, resen imzaladığı karar ve emirler, yasama ve yargı yetkisinin kullanılmasına dair kararlar, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin askeri nitelikteki faaliyetleri dışında tüm merkezi, yerel idare ve bağlı kuruluşlarına ilişkin şikayetleri kabul eden kuruma 2013 yılında en fazla şikayet, 954 başvuruyla Milli Eğitim Bakanlığı’na ilişkin geldi.

Kuruma en fazla şikayet edilen ikinci kurum 844 başvuruyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, üçüncü kurum ise 432 başvuruyla üniversiteler ve fakülteler oldu.

Kurumun ilk faaliyet yılında en az şikayet alınan kurumlar olarak ise 7 başvuru konusuyla Hazine Müsteşarlığı, 10 başvuruyla Jandarma Genel ve Sahil Güvenlik komutanlıkları, 12 başvuruyla da Ekonomi Bakanlığı öne çıktı.

Aynı dönemde, Maliye Bakanlığı hakkında 365, belediyeler ve bağlı şirketleri hakkında 350, İçişleri Bakanlığı hakkında 332, SGK hakkında 294, sağlık bakanlığı hakkında 293, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı hakkında Başbakanlık hakkında ise 183 şikayet başvurusu yapıldı.

Kamu Personel Rejiminden memnun değiliz

Kuruma yapılan şikayet başvurularının konuları incelendiği ise vatandaşların idarenin en fazla “kamu personel rejimi” uygulamasından şikayetçi oldukları görüldü.

Şikayet konularında Kamu Personel Rejimini, eğitim-öğretim, gençlik ve spor, çalışma ve sosyal güvenlik, ekonomi, maliye, vergi, adalet, milli savunma ve güvenlik, mahalli idare hizmetleri ile ulaştırma, basın ve iletişime ilişkin başvurular izledi.

Aynı dönemde ailenin korunması, gıda, tarım ve hayvancılık, bilim, sanat, kültür ve turizm, kadın ve çocuk hakları, nüfus, vatandaşlık, mülteci ve sığınmacı hakları ile sosyal hizmetler en az şikayete konu oldu.

İdareden en çok 3 büyük ildekiler şikayetçi

Kamu Denetçiliği Kurumu’na yapılan şikayet başvurularının geldiği yerler incelendiğinde, toplam şikayetlerin yarıya yakınının 9 ilden geldiği görüldü.

Buna göre, bin 337 şikayetle en çok İstanbul’da yaşayanların başvurduğu kuruma, Ankara’dan 965, İzmir’den de 371 şikayet başvurusu geldi. Bu illeri, 275 başvuruyla Konya, 193 başvuruyla Erzurum, 172’şer başvuruyla Antalya ve Bursa, 170 başvuruyla Kocaeli, 151 başvuruyla da Adana izledi.

Şikayet başvurularının coğrafi bölgelere dağılımında ise Marmara Bölgesi 2 bin 106 başvuruyla idareden en fazla şikayet alınan bölge oldu. Marmara’yı bin 739 şikayetle İç Anadolu, 846 şikayetle Ege izledi. Kuruma en az şikayet ise 452 başvuruyla Güneydoğu Anadolu ve 526 başvuruyla Doğu Anadolu bölgelerinden geldi.

Başvuruların çoğu usulsüz bulundu

Kurum, ilk yapılan 7 bin 638 başvurunun 6 bin 97’sini ise karara bağladı. Kuruma yapılan başvurular hakkında yapılan inceleme ve araştırmada, şikayetlerin büyük bölümü kurumun faaliyet alanı dışında bulundu.

Buna göre, kuruma yapılan şikayet başvuruların 2 bin 240’ı hakkında kuruluş kanuna aykırılık içermesi nedeniyle “incelenmezlik” kararı verilirken, 2 bin 155’ine ilişkin olarak da idari başvuru yolları tüketilmeden yapıldığı gerekçesiyle ilgili kuruma yönlendirildi.

Söz konusu dönemde 329 başvuruyu eksiklikler nedeniyle geçersiz sayan kurum, 522 başvuru hakkında birleştirme kararı aldı. Yapılan incelemeler sonucunda rapor hazırlanan 64 başvuru hakkında, şikayetçileri haklı bularak tavsiye kararı alan kurum, 37 başvuru hakkında şikayetin reddi, 11 şikayet hakkında ise kısmen red kısmen de tavsiye kararı aldı.