ZIVIRCIK TOHUMU

Anagyris foetida L. (Leguminosae) türünün kurutulmuş tohumlarıdır. Bu tür 100-300 cm yükseklikte, kuvvetli kokulu bir çalıdır. Yapraklar 3 yaprakçıklı, saplı. Yaprakçıklar basit, tam kenarlı, üst yüz çıplak, alt yüz tüylü, açık yeşil renkli. Çiçekler, 2-12 çiçekli kısa salkımlar halinde. Korolla kelebek biçiminde, sarı renkli, bayrakçık siyah lekeli. Meyva çıplak, 10-20 cm uzunlukta, 3-8 tohumlu bir legümen. Yapraklar ve gövde kabuğu, hoş olmayan, kuvvetli bir kokuya sahiptir. Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygındır.

Tohumlar alkaloitler (cytisin, anagyrin ve diğerleri) taşımaktadır. Müshil, kusturucu ve kurt düşürücü etkilere sahipse de çok zehirli olduğundan tedavide nadiren kullanılır.

Silifke bölgesinde tohumların yağ ile dövülmesi sonucu elde edilen merhem, haricen çıbanlara karşı, yara iyi edici olarak kullanılmaktadır.

Toksikolojik etki: Bütün bitki ve bilhassa tohumlar zehirlidir. Çocuklar tarafından, fasulye tanesine benzetilerek, yenmesi tehlikeli zehirlenmelere sebep olmaktadır.

Avrupada tıbbi amaçlar için kullanıldıkları halde memleketimizde pek tanınmayan ve buna karşılık Anadoluda da yetişen bitkilerin bir listesini hazırladık. Bundan amaç Avrupa ülkelerinde kullanılan birçok drogun Türkiyeden elde edilebileceğini göstermektir. Bu şekilde drog dışsatımı yapacaklara bir yardımımızın olabileceğini düşünüyoruz.

Avrupa ülkelerine özgü tedavi kitaplarında kayıtlı (1-8) olan bu bitkiler latince adlarına göre alfabetik sıraya konulmuş ve başlıca tedavi özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu listeye az kullanılan baz? yerli bitkiler de alınmıştır. .

Acanthus hirsutus Boiss. (Ayıpençesi): Yaprak lar yara iyi edici, balgam söktürücü ve kabız. A. di oscoridıs’İj.>4iİTi^dQ aynı maksatlar için kullanıl maktadır.

Agave americana L. (Agav, Sabırlık): Kökler idrar verici ve terletici. Bitki çit olarak kullanılır.

Agrimonia eupatoria L. (Koyunotu, Kızılyaprak, Kasıkotu, Fıtıkotu): Kökleri kabız ve idrar arttırıcı, çiçekli dallar dahilen fıtığa karşı.

Agrostemma githago L. (Katırçiçeği, Karamuk): Kökler kabız, tohumlar idrar arttırıcı, balgam söktürücü ve kurt düşürücü.

Ajuga reptans L. (Dağ mayasılotu): Çiçekli dallar kabız, ateş düşürücü, kuvvet verici ve idrar arttırıcı.

A. arvensis (L.) Scop. (Arslanayağı, Arslanpençesi): Kök ve yapraklar kabız, idrar arttırıcı ve kuvvet verici.

Alliaria peîiolata (Bieb). Cavara et, Grande (Syn: A. oftıcinalis Andrz.) (Kuşekmeği, Sarımsak-hardalı, Sarımsakotu): Çiçekli dalları ve tohumu idrar arttırıcı, terletici ve balgam söktürücü. Usaresi haricen ekzemaya karşı.

Alnus gluûnosa (L.) Gaertner (Adi kızılağaç): Yapraklar idrar arttırıcı, kabuk kabız ve kuvvet verici.

Amaranthus graeciıans L. (Ohraşan): Çiçekli dallan İstanbul pazarlarında satılır ve sebze olarak kullanılır.

Anagaîlis arvensis L. (Bağırsakotu, Farekulağı, Sülükotu): Çiçekli dalar balgam söktürücü ve idrar arttırıcı.

Anemone albana Stev. (Syn: Pulsatilla violacea Rupr.) (Rüzgârgülü): Çiçekli dallar balgam söktürücü ve idrar arttırıcı.

Garnier, G. ve ark.: Ressources medicinales de la flöre française, 2 cilt, Paris (1961).

Fournier, P.: Le livre des plantes medicinales et veneneuses de France, 3 cilt, Paris (1947-48).

Gessner, O.: Gift-und Arzneipflanzen von Mitteleuropa, Heİdelberg (1974).

Flück, H.: Unsere Heilpflanzen.Thım (1978).

Severino, V.: Plante medicinali et venenose della flora ilaİiana, Roma (T979

6 – Stuart, M.: The encyclopedia of herb and herbaüsm, London (1979).

7  – Müller-Dietz, H. ve ark.: Arzneipflanzen in der Sowjetunion, 7 fasikül, Berün (1960-68).

8  – Schreter, A.İ. ve ark.: Medical flora of Caucasus (rusça), Moskova (1979).