Transfüzyon Materyalinin Seçimi

Taze alınmış kan (yani aynı gün temin edilmiş) nadiren gereklidir, zira çoğu klinik durumlar kan bileşikleriyle veya rölatif olarak taze depo kanla(4 – 7 günden daha az) en iyi şekilde tedavi edilebilirler. Taze kan, sadece fonksiyone donör plateletleri gerekirse icap eder. Sadece hacim eksiliğini veya anemiyi düzeltmek için kullanılacaksa kanın eskiliği (son kullanma tarihi içinde olmak şartıyla) nispeten önemsizdir.

Plazma yerini tutan maddeler;

(1) Hipovolemik şokun acil tedavisinde ve

(2) gerekli sıvı, elektrolit ve besin meddelerini sağlamak amacıyla kullanılabilmektedir.

Taze – donmuş plazma (TDP) alındıktan hemen sonra dondurulmuş süratli plazmadır. Sadece tek bir vericiden sağlanır ve bu yüzden daha önceden kullanılan biriktirilmiş plazma konsantrelerine göre hastalık taşıma yönünden daha az risk taşımaktadır. Taze – donmuş plazma tüm faktör eksikliklerini düzeltmede nonspesifik olarak kullanılabilir. Ancak kanamalı cerrahi hastalarda pıhtılaşma problemini başlatan genellikle trombosit eksikliği veya disfonksiyonudur. Üstelik eğer çok sayıda trombosit transfüzyonu yapılırsa pek çok pıhtılaşma faktörü trombosit paketinde kalır.

Otolog Transfüzyon için Hastane öncesi Bağış Kan bankalarının çoğunun hastalara daha sonraki transfüzyon ihtiyaçlarında kullanabilmek amacıyla kendi kanlarını bağışlamalarına imkan veren programları vardır. Burada esas kullanım örneğin total kalça replasmanı, prostatektomi veya parsiyel hepatektomi gibi elektif işlemler içindir. Bu yolla kan transfüzyonlarıyla ilgili pek çok risk ortadan kaldırılmış olmaktadır. Alınan kan 35 güne kadar saklanabildiği ve yine sağlıklı bir birey bir ünite kanı yaklaşık 10 günde tekrar yapabildiği için genellikle ameliyat öncesi 2 – 3 ünite kan bankada saklanabilir.

Kromozom Testleri

En yaygın kromozomal bozukluk, fazladan bir kromo­zomun var olmasından kaynak­lanan, Down sendromudur. 21 numaralı kromozomdan iki kopya olması gerekirken, Down sendromunda üç kopya bulunur. Fetal kromozomlar, ya amniyosentez  yoluyla ya da pİasental doku örneği sağlayan koriyonik villus örneklemesi  yoluyla elde edilir.

chromosome_real

Hastanede Hangi Hizmetleri Beklemeli?

YANINIZDA GÖTÜREBİLECEKLERİNİZ

Özellikle de, hastaneye isteğe bağlı kabul yoluyla giriş yapacaksanız, yanınızda götürebileceğiniz bazı şeyler:

Belgeler Sağlık sigortanızla ilgili tüm bilgileri içeren belgeleri yanınızda götürün. Sigorta planı­nızın isminin ve kişisel numara­nızın bulunduğu kartı mutlaka yanınızda bulundurun. Ayrıca, ehliyet gibi bir kimlik belgeniz de yanınızda olsun. Halen kullan­makta olduğunuz ilaçların bir listesini de unutmayın (dokto­runuzun alınması gereken doza ilişkin talimatları okuyabilmesi için, mümkünse ilaç kutularını götürün).

Hastanedeki doktorlar, herhangi bir ilaca alerjiniz olup olmadığını da bilmek isteyeceklerdir. Son olarak, yaşam istekleri belgesi veya sağlık bakım vekalet belgesi gibi gerekli yasal belgelerin birer kopyasını yanınızda bulundurmak da uygun olacaktır.

Kişisel eşyalar Rahatınız için gereken her şeyi alın. Çoğu kimse, tuvalet eşyaları, okuyacak bir şeyler, fotoğraflar, bir miktar nakit para, gerekli olabilecek telefon numaralarının bir listesi, bornoz, terlik ve pijama (eğer hastanede verilen giysileri giymek istemiyor­larsa) götürürler. Bazı hastane­lerde, eşyalarınızı güvenle saklaya­bileceğiniz kilitli dolaplar bulunur, ancak her zaman için değerli eşyalarınızı yanınızda götürmemek en akıllıca iş olacaktır. Hastane­lerde bile hırsızlık olayları olabilir.

ÖN KABUL TESTLERİ

Kısa bir süre öncesine kadar, gerekli testler, siz hastaneye kayıt yaptırdıktan sonra yapılıyordu. Şimdi ise, gereken testlerin (kan tahlilleri ya da röntgen gibi), siz hastaneye kabul edilmeden önce yapılması daha muhtemeldir. Size uygulanacak tedavinin türü ile genel sağlık durumunuz, hekimi­nize ve anestezi uzmanınıza, hangi testlere ihtiyacınız olacağı konusunda ipucu verecektir.

RİSK VE FAYDALARI AÇIKLAMA (AYDINLATILMIŞ ONAM/BİLGİLENDİRİLMİŞ RIZA)

Doktorunuz, ameliyat veya deneysel tıp tedavileri gibi belli tedavileri önerdiğinde, aydınla­tılmış onam/bilgilendirilmiş rıza vermeniz istenecektir. Hekiminiz veya doktorla birlikte çalışan diğer bir sağlık uzmanı, tedavinin risk ve faydalarını size açıklayacaktır; risk ve faydalan anlatan yazılı bir belge de verilebilir.

Tedavinizle ilgili size açıkla­nacak olan bilgiyi ne şekilde almak istediğinizi düşünün. Olabildi­ğince fazla ayrıntı mı istiyorsunuz, uygulanacak yöntemin genel hatlarıyla mı anlatılmasını tercih ediyor­sunuz ya da ikisinin arasında başka bir biçimde mi bilgilendi­rilmek istersiniz? Tedaviye ilişkin risk ve faydalar açıklanırken aile üyelerinizden biri veya arkada­şınız gibi birinin yanınızda olmasını ister misiniz? Tedaviyi bir uzman doktor önerdiyse, karar vermeden önce birincil hekiminizle görüşmek isteyebilirsiniz; kendi doktorunuzla konuşmak, yeni tanıştığınız bir doktorla konuşmaktan daha kolay olabilir.

Görüşmenizi, destekçinize de uygun olacak bir zamana ayarlayın. Belgeyi imzalamadan önce, sormak istediğiniz her şeyi sorma veya herhangi bir unsura ilişkin açıklama isteme konusunda rahat olun.

BAKIMA İLİŞKİN STANDARTLAR

Eğer almakta olduğunuz hizmete ilişkin herhangi bir unsurun standartlara uymadığını düşünüyorsanız, yardım için hasta­nenin hasta temsilcisi ile irtibata geçin. Küçük sorunlar, genellikle üzerinde konuşarak çözülebilir. Doktorların ve hemşirelerin bağlı oldukları, sorunları çözmede belli yöntemler izleyen mesleki heyetler 4 (tıbbi tescil heyeti/board of registration in medicine gibi) vardır.

Çoğu hastane, ilk olarak Boston’daki Beth Israel Hospitalda geliştirilen bildirge gibi, bir Hasta Hakları bildirgesine uygun hareket eder. Bu ilkeler, hastaların tedavi süresince saygı ve ilgi görmelerini, onlara tedavinin sonuçlarıyla ilgili tam bilgi verilmesini ve onların gizlilik hakla­rına saygı duyulmasını garanti eder.

Hastaneniz size, kabul edildikten sonra, benzer ilkelerin bir kopyasını verebilir. Aynca, hastane hizmetlerini bağlayan yasa ve düzenlemelerce de haklarınız koruma altına alınabilir. Bu bilgiyi almak için, hastanenizin kabul birimine başvurabilirsiniz.

Çocuklarda Psikolojik Gelişme (Zeka ve Ruh)

ÇOCUKLARDA ZEKÂ VE RUH GELİŞMESİ (PSİKOLOJİK GELİŞME)

İnsan yavrusu, doğduğu zaman yaşamını kendi başına yürütebilecek yeteneğe sahip olmaz. Motor aktivite subkortikal karakterdedir yani yük­sek merkezlerin kontrolü henüz yoktur. Yenido­ğan bebeklerda yalnızca emme, ağlama, yutma gibi refleksler var­dır. Bu dönemde çocuk ancak başkasının yardı­mıyla beslenebilir, temizlenebilir, giyinebilir, bir yerden bir yere gidebilir… İsteğini, genelde ağlama şek­linde ifade eder. Korku reaksiyonu (moro ref­leksi) vardır, ancak kendini koruma yeteneği yoktur. Sinir sisteminin gelişmesi henüz tamamlanmamıştır. Hayvanlardan farklı olarak insan yavrusunda doğumda otonom (kendi kendine yeterli) davranış henüz yoktur; buna karşın ge­lişme potansiyeli çok fazladır ve gelişmenin ta­mamlanması uzun yıllar sürer. Çocuğun gene­tik yapısı, zekâ potansiyeli, müzik ve matemati­ğe yetenek gibi özel potansiyelleri ile çevre fak­törlerinin bunlar üzerine yaptığı etki sonucu nihai kişiliği gelişir.

İlk yaşlarda nöromotor-zekâ-ruh gelişme dü­zeyinin değerlendirilmesinde, basit araçlar (ses çıkaran oyuncak, küp, düğme, şişe, kağıt, kalem, top, vb) kullanılabilir. Bu yaşlarda çocuğun ge­lişme durumunun çok yönlü ve ayrıntılı olarak değerlendirilebilmesi için ise özel testler gelişti­rilmiştir. Test sonuçları değişik gelişme alanları için ayrı puanlar ya da DQ (Development quoti-ent = gelişme oranı) olarak ifade edilir. İki ya­şından büyük çocuklarda çeşitli verbal veya per­formans testleri ile zekâ ölçülebilir. Zekâ gelişme derecesi İQ (Intelligence quotient = zekâ oranı) olarak ifade edilir. Zekâ ve gelişme testleri deği­şik yaşlar için standardize edilmiştir. Örneğin herhangi bir yaş için normal ortalama İQ veya DQ değeri 100 dür. 80-120 arası değerler normal, 120 üzerindeki değerler üstün gelişme ve üstün zekâ, 60 altındaki değerler ise gerilik gösterir. Tablo 4.1.6 da gelişme ve zekâ değerlendirilmesin­de en sık olarak uygulanan testler belirtilmiştir.

Çocukları Hastaneye Gitmeye Hazırlamak

Tıbbi yöntemleri, olabildiğince açık ve eksiksiz biçimde ona anlatın ve çocuğu­nuzun yöneltebileceği her türlü soruyu mutlaka cevaplayın (veya doktorun cevap vermesini sağlayın). Çocukların geniş bir hayal gücüne sahip olduğunu unutmayın; sizin aklınıza gelmeyebilecek şeylerle ilgili kaygıları olabilir. Örneğin, bazen çocuklar, tekrar tekrar kan tahlili yaptırırlarsa kansız kalıp öleceklerinden korkarlar ve bu nedenle onlara, vücutlarının sürekli olarak kan ürettiğini söylemek gerekebilir.

tr

Küçük çocuklar için, oyuncak bebeklerle oyunlar oynamak yardımcı olabilir. Örneğin, ameliyat olacak bir çocuk için, oyuncak bir bebeği, anestezi ile “uykuya yatırıp” daha sonra sargılı olarak uyandırmak faydalı olabilir. Çocuğunuzun kalacağı odada ona refakat edip edemeyeceğinizi sorun. Eğer buna izin verilmezse, oğlunuza/kızınıza tam olarak ne zaman yanından ayrıl­manız gerekeceğini ve ne zaman geri döneceğinizi söyleyin. Çocuğunuza yalan söylemeyin veya o uyuduktan sonra sessizce odadan çıkmaya çalışmayın.

Eğer çocuklarınızdan birinin sürekli olarak hastaneye yatması gerekiyorsa, diğer çocuklarınızın ilgisiz kaldıklarını veya suçlu hissetmelerinin önüne geçmek için, bu konuda hizmet veren programları araştırın. Bazı özel hastane­lerde, çocukların bu duyguları anlayabilmelerini sağlayan danışmanlar bulunur.