Castanea sativa Miller (Syn: C. vulgaris Lam.) (Fagaceae) türünün gölgede kurutulmuş yaprağıdır. Bu tür 25-30 m kadar boylanabilen, basit yapraklı bir ağaçtır. Kuzey Anadolunun dağ ormanlarında bulunur ve meyvası için yetiştirilir (Bursa). Tedavi alanında yaprak ve dal kabukları kullanılmaktadır.

Yaprak ve kabukta gallik tanen (kabukta % 7-8) bulunmaktadır.

Yaprak ve kabuktan hazırlanan infusyon (% 5) kabız ve tansiyon düşürücü olarak, günde 2-3 bardak, içilir.

Meyvalan gıda olarak kullanılır. Yabani ağaçlardan elde edilen meyvalar küçük olup “Kuzu kestanesi” ismini alır. Bu meyvalar, ipe dizilerek, Kuzey Anadolu kasabalarının pazarlarında satılmaktadır.

Kestane adı muhtemelen Kastamonu şehrinin isminden gelmektedir (1).

İatrojenik pnömotoraks, plevra boşluğuna kasıtlı veya kasıtsız hava geçmesi veya akciğerin delinmesi ile meydana gelebilir. Pnömotoraksa sebep olan işlemler sıklıkla şunlardır: Torasentez; santral veya venöz basınç takibi veya hiperalimentasyon için subclavian veya internal juguler venlere kateter uygulanması; göğüs duvarı, ense sırt ve karın üst kısmının ameliyatları; akciğer veya plevra biyopsisi; brakial plexus bloku; arteriografi ve interkostal sinir blokudur. Akciğerin kazara rüptürü, anestezi veya solunum desteği için yardımcı solunum uygulanması sırasında oluşabilir. Pnömotaraks teşhis ve tedavi amacıyla oluşturulabilir.

Spontan pnömotoraks her yaş gurubunda görülebilirse de, en sık 15-35 yaş gurubu erkeklerde görülür. Marfan sendromlu hastalarda insidansı yüksektir. Yeni doğan bebeklerde pnömotoraks asemptomatik olabilir ve çekilen göğüs filmlerinde tesadüfen görülebilir veya solunum sıkıntısına sebeb olabilir. Genç erişkinlerde spontan pnömotoraks, bilinmeyen bir sebeple lokalize amfizematöz kabarcıklar içinde üst lobun apexinde veya alt lobun superior segmenti boyunca oluşabilir. Daha yaşlı hastalarda, jeneralize amfizem, büllöz amfizem ve benzeri durumlar genellikle vardır. Sağ ve sol taraf eşit sıklıkla tutulur. Bilateral tutulum ve tansiyon pnömotoraks nadirdir. Erkeklerde kadınlardan 10 misli daha fazla görülür. Birlikte kan ihtiva eden effüzyon % 10 vakada görülür.

Spontan pnömotorakslı hastaların yaklaşık %30’unda kronik hastalığı genellikle de kronik bronşit ve amfizem vardır. Sigara, pnomoni, yakın zamanlarda geçirilmiş üst solunum yolu enfeksiyonu ve astma hikayesi sıklıkla alınır. Sekonder spontan pnömotoraks (Aktif bir hastalığa bağlı pnömotoraks) Stafilokok pnömosisi, akciğer apsesi, veya sarkaidoz endometriozis, ve bronkojenik karsinoma gibi daha az görülen nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Tedavi pnömotoraksın durumuna göre yapılır. Basit bir pnömotoraks vak’asında, eğer dispneye neden olmayacak kadar bir hava göğüs boşluğuna girmişse takip edilerek semptomatik tedavi yapılır. Eğer basit pnömotoraks, iatrojenik sebeple akciğerin yırtılması veya bleb rüptürüne bağlı oluştuysa semptomların (göğüs ağrısı, solunum kısalması, bulantı, kusma, bayılma ve şok) şiddetine göre drenajın gerekip gerekmediğine karar verilir.

Fizik muayenede etkilenen tarafta ventilasyon azalmıştır. Ve hiperrezonans vardır. Akciğer filmi alınmazsa minimal pnömotoraks gözden kaçabilir. Eğer hastada pnömotoraksın büyüklüğü artarsa torakotomi tüpü konmalıdır. Tansiyon pnömotaraksı karşı tarafa doğru mediastende ve trakeada itilme yaparak boyun yenlerinde dolgunluk, siyanoz ve venöz dönüşte obstrüksiyona bağlı şoka sebep olabilir. Akciğer filmi pnömotaraksin büyüklüğünü gösterir . Tansiyon pnömotaraks ile ayırıcı teşhisi yapılması gereken en önemli bir hastalık kalp tamponadı ve akut konjestif kalp yetmezliğidir. Tansiyon pnömotoraksında fizik muayene bulguları genellikle aşikârdır ve bu vakalarda ilk defa göğüs filmi ile şüphelenilir.