Stres, egzersiz yapmanın veya bünyeyi zayıf düşüren bir hastalığın verdiği streste olduğu gibi fiziksel olabileceği gibi, üzerinizde çok baskı kuran bir işin veya boşanma sonucu yaşanan duygusal acının verdiği streste olduğu gibi durumsal veya duygusal olabilir.
Stresin birçok çeşidi olumlu olabilir. Egzersizin getirdiği stres, sporda, okulda veya işte mücadele gerektiren bir ödevin getirdiği stres gibi, tetikleyici ve kuvvet verici olabilir. Bir kişiyi motive eden stres, bir diğeri için sinir bozucu olabilir.
Stres üzerine çalışmalar yapan bilim insanları, büyük sorumluluk sahibi olup işlerin nasıl yürüyeceği konusunda çok az kontrol sahibi olduğunuz bir iş ortamında çalışmak gibi, tahmin veya kontrol edemeyeceğiniz durumların yarattığı stresin zarar verici olma ihtimalini yüksek görüyorlar.
Ayrıca, stres, sosyal destek alamadığınız veya kişisel, maddi veya diğer baskı unsurlarının getirdiği kaygının sizi hakimiyeti altına aldığı durumlarda, daha fazla ters etkiye yol açabilir.
Dövüş ya da Kaç Tepkisi
Kaynağı ne olursa olsun, stres, dövüş ya da kaç tepkisi diye bilinen hormonal bir reaksiyonu tetikleyebilir. Bu tepkide, beyin, böbreküstü bezlerine, onların adrenalin ve noradrenalin hormonları salgılamalarına yol açan sinyaller gönderir. Bu hormonlar kasların gerilmesine, kalp atışlarının hızlanmasına ve kan basıncının artmasına ve nefes alıp verişlerin hızlanmasına yol açar.
Cildinize daha fazla kan gider ve terleme artar. Topluluk önünde konuşma gibi stresli bulduğu bir durumla karşılaşan her birey, vücudun durum karşısında verdiği otomatik tepki olarak, bu özellikleri kendinde gözlemleyecektir.
Dövüş ya da kaç tepkisi, ilk olarak hayvanların tehlike karşısında verdikleri tepkiden ortaya çıkmıştır. Biz insanların, bir tehlikeye fiziksel olarak verdikleri tepki -dövüş ya da kaç- ile de gelişmiştir. Ancak bugün, çoğumuz, atalarımızın karşılaştıkları kadar yaşamı tehdit eden durumlarla sık sık karşılaşmıyoruz. Dövüş ya da kaç tepkisi, fiziksel bir tehlike ile hayatın günlük stresleri arasında ayrım yapmaz.
Bazı insanlarda, gerçekten tehlike unsuru içermeyen durumlarda, sık sık dövüş ya da kaç tepkisi vermek, stresten kaynaklanan sağlık sorunlarına yakalanma riskini artırmış olur.
Bu tepkinin zararlı yönlerini kontrol etmenin yollarını bulmak ve modern hayatın getirdiği stresin, sağlığınız ve esenliğiniz üzerindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak önemlidir.