. Nerium oleander L. (Apocynaceae) türünün taze veya kurutulmuş yapraklandır. Bu tür Akdeniz bölgesi ülkeleri ile Türkiyede, sulak yerlerde, yabani olarak yetiştiği gibi süs bitkisi olarak park ve bahçelerde de yetiştirilir. Pembe çiçekli, kışın yapraklarını dökmeyen bir ağaççıktır (Resim: 57).

Dış görünüş: 10-15 cm uzunluk ve 2-3 cm genişlikte, mızrak biçiminde, derimsi, üst yüzü koyu, alt yüzü ise açık yeşil renklidir. Kokusuz ve keskin lezzetlidir.

Bileşim:GIikozitler (oleandrin) taşımaktadır.

Etki ve kullanılış: Dahilen idrar arttırıcı ve kalp kuvvetlendirici etkisi vardır. Tıbbi miktarın üzerinde alındığı zaman kalp yetmezliği, kusma ve ishal ile kendini gösteren ağır zehirlenmeler yapar. Tehlikeli bir drogdur. Dahilen ancak hekim kontrolü altında kullanılabilir. Haricen zeytin yağındaki mase-rasyonu vücut parazitlerine (bilhassa uyuz parazitine) karşı kullanılır.

Kullanılış şekli: Haricen zeytin yağındaki mase-

rasyonu cilde sürülür. 10 gr kaba toz edilmiş yaprak 100 gr zeytin yağı içinde bir hafta bırakılır. Sonra bezden süzülür ve sıvı kısım vücut parazitlerine karşı kullanılır.

Toksikolojik etki: Bütün bitki zehirlidir. Zehirlenme mide ve barsak bozuklukları, solunum güçlüğü ve nabız yavaşlaması gibi belirtiler ile ortaya çıkar. Kalp yetmezliği ölüme sebep olur. Bir gram kuru yaprak insanlarda tehlikeli zehirlenmeler yapar. Zehirlilik kurutma ve kaynatma ile ortadan kalkmaz. Dal ve yaprakların suya konulması sonucu etkili maddeler suya da geçer ve bu suyun içilmesi zehirlenmelere sebep olur. Bu bitkiyi yiyerek Ölmüş olan hayvanların etleri de zehirlidir.

Diğer isimler: Ağıçiçeği, Kan ağ. (Muğla), Zıkkım ağ.

Ölea europea L. (Oleaceae) türünün yapraklarıdır. Memleketimizde bu türün iki varyetesi bulunmaktadır.

var. europea (Aşılı zeytin): Yapraklar 4 cm’den daha uzun, meyva 35 mm kadar büyüklükte, dikensiz bir bitki.

var. syivestris (Miller) Lehr. (Delice, Erkek zeytin, Yabani zeytin): Yapraklar 4 cm’den daha kısa, meyva 15 mm kadar büyüklükte, alt dallar dikenli. Ege ve Akdeniz bölgesinde yabani olarak yetişmektedir.

Aşılı zeytin, 10-20 m kadar yükseklikte, dalları dikensiz, meyvası uzunca ve büyük, beyaz çiçekli bir ağaçtır. Akoeniz bölgesi ülkelerinde yetiştirilir. Soğuğa dayanıklı değildir. Sümerliler devrinden beri yetiştirilip yararlanılan bir bitkidir. Uzun ömürlüdür. 1000-2000 yıl yaşadığı sanılmaktadır.

Yapraklar tanen, uçucu yağ, organik asitler ve rezin taşır.

Yapraklar ve gövde kabuğu, infusyon halinde (% 5) iştah açıcı, idrar verici, kabız, ateş düşürücü etkilere sahiptir. Şeker hastalığına karşı da kullanılmaktadır. Haricen cerahatli yaraların temizlenmesi ve pansumanında kullanılır.

O. europea L. (Oleaceae) türünün olgun meyvalarından sıkma yoluyla elde edilen bir sıvı yağdır. Bilhassa oleik asit gliseritlerini (% 75) taşımaktadır. Ayrıca vitaminler (A ve E) ve az miktarda fitos-terol taşır(I,2)

Dahilen müshil ve safra söktürücü, haricen ise yumuşatıcı ve yatıştırıcı olarak kullanılır. Kabızlığa karşı, sabahlan aç karnına 1 veya 2 çorba kaşığı alınır. Safra kesesi tıkanıklıklarında safra söktürmek için sabahleyin aç karnına 50-150 gr alınmalı ve bu tedaviye bir hafta devam edilmelidir.