HİNT REÇİNESİ

Garcinia hamburyi: Hooker f. ve diğer Garcİnia (Gutttferae) türlerinin gövdelerine yapılan yaralamalar sonunda elde edilen usarenin kurutulması ile elde edilir. Bu türler Hindistan, Hindicini, Seylan ve Hint adalarında yetişen 10-15 m yükseklikte ağaçlardır.:

Hint zamkı kırmızımsı veya yeşilimsi san renkli, acımsı lezzetli, kokusuz, kolayca kınlabilen, 3-7 cm kalınlık ve 15-20 cm uzunlukta çubuklar veya parçalar halindedir. Suda kısmen çözünür. Zamk (% 20), rezin (% 70), boyar maddeler ve az miktarda nişasta taşımaktadır.

Tahriş edici bir müshü ve kurt düşürücüdür. Genellikle diğer müshiller ile birlikte (meselâ Sarısabır) alınır. Alınacak günlük miktarı, 0.10 gr hint zamkı taşıyan haplardan 2-4 tanedir. Daha yüksek miktarlarda tehlikelidir. 2 gr civarındaki miktarlar ile ölüm görülmüştür. Bu yüzden bugün daha ziyade veteriner hekimliğinde kullanılır. Sarı renginden dolayı boyar madde olarak bir önem taşımaktadır. Memleketimizde limonatalara renk ve lezzet vermek için de kullanılmaktadır.

Diğer isimler: Batalumba, Batalomba^ Katalomba, Kutalampa, Zamkı noktî.

HAVACIVA KÖKÜ

Alkanna tinetoria (L.) Tausch (Boraginaceae) türünün kurutulmuş kökleridir. Bu tür mavi çiçekli, sık’tüylü, çok senelik, 10-30 cm yükseklikte, otsu bir bitkidir. Akdeniz bölgesi ve Batı Anadoluda yetişmektedir.

Dış görünüş: 10-25 cm uzunluk, 0.5-1.5 cm çapında, koyu kırmızı renkli parçalar halindedir. Kabuk kısmı kolaylıkla soyulur. Odun kısmının içi beyazımtırak renklidir. Kokusuz ve yavan lezzetlidir.

Bileşim: Mum, tanen ve % 5-6 oranında, kırmızı renkli bir boyar madde olan, naftokinon türevleri (başhcası alkannin) taşımaktadır. 

Etki ve kullanılış: Kabız ve yara iyi edici özellikleri vardır. Köklerden elde edilen boyar madde, eczacılık endüstrisinde, merhem, dudak boyası ve yağların boyanmasındakullanılır. Gıda maddelerinin boyanmasındaki kullanılışı terkedilmiştir. Kırmızı rengi, güneş ışığında koyulaşıp mat bir görünüş aldığından kumaş boyası olarak değersizdir (1).

Kullanılış şekli: İnfusyon (% 2-5).

Diğer İsimler: Eğlik kökü (Gaziantep), Kızılen-cik, Tüylüboya, Yerineği.