Bitki tanen, uçucu yağ, acı maddeler, organik asitler ve boyar maddeler taşımaktadır.
Meyva, yaprak veya kökleri infusyon halinde (% 5), müshil, idrar arttırıcı ve terletici olarak kullanılmaktadır.
Meyvalar müshil etki için, günde 4-5 gr biraz bal ile ezilerek, alınır. Yüksek miktarlarda, bilhassa çocuklar için tehlikelidir. Meyvalardan mor renkli bir boyar madde elde edilmektedir.
Diğer isimler: Azıotu, Yabani mürver, Yer mürveri.
Isatis tinctoria L. (Cruciferae) türünün yapraklı dallarıdır. Bu tür 50-100 cm yükseklikte, tüylü veya tüysüz, parlak san çiçekli, 2 veya çok yıllık, otsu bir bitkidir. Birçok alttürü bulunmaktadır. Eskiden boyar madde elde etmek için Anadoluda yetiştirilir ve ihraç edilirdi (3). Halen bu bitkinin kültürü tamamen terkedilmiştir. Yabani olarak rastlanmaktadır. Türkiyede 25 kadar İsatis türü yetişmektedir.
Yapraklar, san renkli bir glikozit olan, indikan
taşımaktadır. Bu glikozitin hidrolizi ve hidroliz ürünün oksidasyonu sonucu, mavi renkli bir boyar madde olan indigo meydana gelir.
Bu bitkiden elde edilen usare uzun zaman yün ipliğini mavi renge boyamak için kullanılmıştır (4). Eski yayınlarda bitkinin yaş yapraklarının ezilmesi ile elde edilen usare ile yün ipliklerin parlak mavi bir renge boyandığı kayıtlıdır. 1880 yılında indigo boyar maddesinin sentez yolu ile elde etme yolunun bulunmasısonucu bitki boyar madde olarak önemini kaybetmiştir.
Son yıllarda bitkisel boyar maddelerin önem kazanması üzerine bu bitkiden elde edilen usareler ile yapılan boyama denemeleri, eskiden kullanılan usare hazırlama yönteminin ve fermentasyon koşullarının bilinmemesi nedeniyle, başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu yüzden bugün de, halı ipliğini mavi renge boyamak için memleketimizde sentetik indigo kullanılmaktadır (5).
Bitki yara iyi edici ve kabız etkilere sahiptir.
Ticarette, kirli sarı renkli bir yağ, küçük şişeler içinde çörekotu yağı ismiyle satılmaktadır. Bu görünüşteki yağlar genellikle çiçek yağı karıştırılmış olup tamamen etkisizdir.
Saç dökülmesi ve kepeğe karşı, başa sürülerek kullanılır.
Diğer isimler: Çöğre yağı, Karacaot yağı.
Terebantin esansı özel kokulu, renksiz ve yakıcı lezzetli bir sıvıdır. %90 kadar pinen taşır, Haricen romatizma ağrılarına karşı, cilde kan toplayıcı olarak ve veteriner hekimliğinde haricen ağrı kesici olarak kullanılmaktadır. Neft yağı ismiyle de tanınır.
Ham petrolün damıtılması sırasında elde edilen bazı karışımlara da “neft” ismi verilmektedir. Petrolden elde edilen neft, kokusunun benzin veya gaz yağma benzemesi ile, çam türlerinden elde edilen neft yağından kolayca ayrılabilir. Petrolden elde edilen yağ bilhassa boya endüstrisinde kullanılmaktadır.
Leucojum aestivum L. (Amaryllidaceae) türünün yumrusudur. Bu tür 30-60 cm yükseklikte soğanlı bir bitkidir. Soğan 25-40 mm çapında. Çiçekler gövdenin ucunda, sarkık, çan biçiminde, beyaz renkli, 2-5 tanesi bir arada bulunur. Kuzey Anado-lunun sulak çayırlarında yetişmektedir. Ayrıca süs bitkisi olarak da yetiştirilir.
Bütün bitki ve bilhassa yumruları alkaloitler (galantamin ve diğerleri) taşımaktadır.
Taze yumru kusturucu etkiye sahiptir. Haricen Çıbanların olgunlaştınlması ve açılmasında kullanılır. Taze yumru ezilir ve bir tülbent içinde çıban üzerine sarılır. Yumrular galantamin eldesi için bir ilkel maddedir. Bu bileşik son zamanlarda çocuk felci hastalığı sonucu meydana gelen arazların tedavisinde kullanılmaktadır.
Diğer isimler:Akçabardak, Çayırsümbülü (Edirne: Keşan).