AK GÜNLÜK

Kuzey Afrika (Arabistan, Somali) kökenli drog-lar damla veya ceviz biçiminde, Hindistan kökenli olanlar ise reçine görünüşve kokusundadır. ,

Zamk, organik asitler ve uçucu yağ taşır. Alkolde kısmen çözünür. Su ile ezildiği zaman süt renkli bir emülsiyon verir. Parlak bir alev, hoş kokulu ve beyaz renkli bir duman vererek yanar.

Hippokrates döneminden beri tanınan bir drogdur. Dahilen hap halinde (günde 1-4 gr) kuvvet verici, yatıştırıcı, kabız, idrar arttırıcı, adet söktürücü, adet getirici ve romatizma ağrılarını dindiricî olarak kullanılmaktadır. Bugün bilhassa mabetlerde tütsü olarak kullanılır. .

KARA GÜNLÜK (Cortex Styracis, C. Thymiamatis): Liquidambar orienîalis Miller (Hamamelidaceae) türünün gövde kabuklarından sığala yağı elde edildikten sonra geriye kalan kabuklardır. Şerit veya ince levhalar halinde, kızıhmsı esmer renkli, özel ve kuvvetli kokulu parçalar halindedir.

HALILE

Doğu Hindistanda yetişen muhtelif terminalia (Combretaceae) türlerinin kurutulmuş meyvasıdır. Halen ticarette iki cins halile bulunmaktadır.

KARA HALİLE (Fructus Myrobalani nigrae): Terminalia chebuîa Retz (Syn: Myrobalanus chebula Gaertn.) türünün olgunlaşmadan önce toplanıp kurutulmuş meyvasıdır. 1-3 cm uzunlukta, İğ biçiminde, siyah renkli, sert ve kokusuz tanelerdir.

Diğer isimter: Küçük halile

SARI HALİLE

Etki ve kullanılış: Yüksek oranda anen (% 20-40) ve müshil etkisi olan bir bileşik taşımaktadır. Bu nedenle alınan miktara bağlı olarak müshil veya kabız etki gösterir. Memleketimizde sarı halile müshil, kara halile ise kabız olarak kullanılmaktadır. Kabız etki için günde 2-4 gr toz veya hap-halin-de alınmalıdır (6). Haricen yara iyi edici olarak % 20 halile tozu taşıyan, merhemler kullanılmaktadır. Bu merhemler taşıdıkları tanen nedeniyle antiseptik ve yara kapatıcı etkilere sahiptirler. ,;:i:-,;::.

Kara halile inftısyon (% 5) halinde dahilen basura karşı, günde 2-3 bardak içilerek, kullanılır.

Pierre Apery 1886 yılında, halile hulâsasından, ishale karşı kullanılmak üzere, “Pilules Apery aux Myrobalans” adını verdiği bir müstahzar ilacı sağlık alanına sunmuştur. Bu müstahzar İstanbul’da yapılan ilk bitkisel ilaçlardan biridir (6) (Bkz. Lityazol Cemil).

1  * Castaldi: Considerations sur un cas d’empoisonnement par Bejladone-Gazette Medicaİe d’Orient 4: 79 (1860).’

2 – Ceylan, A. ve ark.: Atropa belladonna L.’da morfogenetik ve ontogenetik varyabüite-Ege Üniv. Zİr. Fak. Derg. 14 (1): 131

(1977).

3  – Ceylan, A., ve ark.: Atıcpa belladonna L., da diurnai varyabilite – Ege Üniv. Zir. Fak. Derg. Vamık Tayşi özel sayısı 125

(1979).

4 – Ceylan, A., ve ark.: Menemen ekolojik koşulannda azotlu gübre dozlarının ve biçim zamanının Atropa bellodonna L.’da

verim ile aîkaloid oranına etkisi- Ege Üniv. Zİr. Fak. Derg. 17 (1): 43 (1980).

5  – Ceylan, A. und Vömel, A.: Untersucrmngen über Ertrag und Aikaloidgehalt von Atropa belladonna L., Tollkirsche, bei

6 – Apery, R: Etüde sur les myrobalans – Gazette Medicaİe d’Orient 30: 92 (1887). .

Okaliptüs (Eucalyptus Türleri)

Kabuk ve yapraklar temini mümkün olduğu her zaman toplanabilir. Genellikle, daha genç, daha az olarak biçimi yaprakları ve genç dalları kullanın. Sizin aradıklarınız ağacın en güçlü bariz okaliptüs kokusuna sahip olan kısımlarıdır.

Etkileri: Bakteri öldürücü, sıtma ilacı, mantar öldürücü, ateş düşürücü, antiseptik, salgı uyarıcı, terletici.

Etkiledikleri: Sıtma, Staphylococcus aureus, Shigella dysenteriae, Haemophilus influenzae, enterobakteria, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Candida albicans, Klebsiella pneumoniae, Salmonella türleri, Helicobacter pylori. Esans yağı hemen hemen bütün mikroplara karşı etkilidir.

Okaliptüs Hakkında

Okaliptüs vücuttan akciğerler ve idrar yolu ile atılır. Bu durumda üst solunum yolları ve idrar yolları hastalıkları için özelikle faydalıdır. Araştırmacıların dünya çapında elde ettikleri sonuçlar okaliptüsün antibiyotiğe dirençli hastalıklara karşı en geniş etki yelpazesine sahip etkenlerden biri olduğunu doğrulamıştır.

Etkileri konusunda hayvanlar üzerinde pek çok araştırma yapılmış olmasına rağmen, yerli halklar tarafından uzun tarihi bir süreçte ve son zamanlarda pek çok ülkenin sağlık uygulayıcıları tarafından yağının büyük avantajlarından biri, özellikle hasta odaları ve hastalar için, kokusunun hoş olmasıdır. Bitkinin moral verici bu kokusu uzun ve ciddi hastalıklara kaçınılmaz bir şekilde eşlik eden depresyonu yatıştırma işleminde kendi yolu ile yardımcı olan güçlü bir katkıdır.

Hazırlama ve Dozaj

Yaprak çay, toz, tenttir, gargara, burun spreyi, buhar soluması, duman veya şırınga olarak kullanılabilir. Esans yağı aromaterapi için soluma buharı olarak kullanılır.

Çay: 30 gr bitkiye 250 ml su, 30 dakika demleyin. Harici yaralar için yıkama suyu veya dahilen soğuk algınlığı, boğaz ağrısı, bronş dolgunluğu, ateş, üşümeler için günde 6 defaya kadar alın.
Tor enfekte deri, yaralar, ülserler üzerine gerektikçe dökün.
Tenttir: Taze bitki % 95’lik alkol ile 1:2, kuru bitki % 65 alkol ile 1:5; çaydaki aynı durumlar için suya 10 ila 30 damla.
Gargara: 180 ml suya 30 damla tentür, günde 3 defa gargara yapın ve yutun.
Burun spreyi: 30 ml suya 30 damla tentür (veya 5 damla esans yağı) gerektikçe burna sıkın.
Buhar: 75 ila 100 gr bitkiyi 4 lt suda kaynatın, ateşten indirin, ve buharını soluyun.
Duman: Ter kulübesi veya sauna, veya sigara şeklinde üst solunum yolları sorunlarında.
Şırınga: Günde bir defa 500 ml suya 8 ml tentür.
Esans yağı: İnce boyunlu bir kaptaki sıcak suya 10 damla ve çıkan buhar solunur. Hastalık boyunca bir püskürtücüde veya seyreltilmiş olarak banyoda.

Yan Etkileri ve Kullanılmayacağı Durumlar

Okaliptüs yağı eğer dahili olarak 4 veya 5 damladan fazla alınacak olursa zehirli olmaya başlar. Yağ doğrudan deri üzerine konacak olursa tahrişe neden olabilir. Çok fazla çay alımı bağırsak kramplarına neden olabilir.

Kötü Kokulu Haller İçin:Kızıl ağaç (Alnus türleri) kabuğu.
Dahili Bakteri Öldürücü Etkiler İçin:Sarımsak.
Esans Yağı Olarak:Çay ağacı yağı.
Son klinik çalışmalar çay ağacı yağının antibiyotiğe dirençli hastalık organizmalarına karşı özellikle etkili olduğunu göstermiştir. İstisnai antibiyotik etkinlik gösteren diğer esans yağları biberiye, beyaz civanperçemi, pelin, greypfrut çekirdeği, kekik ve dağlamadır. Amerikan Mikrobiyoloji Derneğinin bir toplantısında yayınlanan son bir araştırmada esans yağlarının zatürre tedavisinde son derece etkili oldukları bildirilmiştir. Baş araştırmacı Diane Horne kekik, gül ağacı ve mercanköşk esans yağlarının zatürreye neden olan antibiyotiğe dirençli bakterilerin basitçe “parçalara ayrılma”larına neden olduklarına dikkat çekmektedir.

Akasya (Acacia türleri)

Etkileri: Sıtma önleyici, büzücü, antibakteriyel, antimikrobial, nezle önleyici, kanama önleyici, solucan öldürücü, mantar önleyici, koyulaştırıcı (kökler ve sakız), iltihap giderici, yatıştırıcı

Etkiledikleri: Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Salmonella türleri, sıtma, Shigella dysenteriae, Escherichia coli, Proteus mirabilis, Neisseria gonorrhoeae.

Akasya Hakkında

Akasyalar mide-bağırsak kanalının herhangi bir yerindeki ülserler ve aşırı balgam, nezle, ishal, dizanteri, diş eti iltihabı ve kanamalar için oldukça faydalıdır. Birleşik Devletlerde paraziter hastalıklar için ender kullanılmasına rağmen, diğer kültürlerde bu alanda yaygın olarak kullanılır. Bir tür, Acacia anthelmintica, Etopya’da solucanlar için özeldir; bir başkası A. nilotica Nijerya’da sıtma için özeldir; ve bir başkası, A. polyacantha, Tanzanya’da sıtma için özeldir. Amipli dizanteri için bütün dünyada genel bir kullanımı paylaşırlar.

Akasyalar, veya bazen adlandırıldıkları gibi mimozalar, dünyanın bütün ılıman bölgelerinde yaşarlar. Birleşik Devletlerde pek çok tür vardır, en yaygın olanları Acacia angustissima (dikensiz tek akasya), A. constricts ve A. greggii’dir. Ülkenin bütün güney kısımlarında, en kuzeyde Kansas’a kadar California’dan Florida’ya kadar her yerde yetişir. Son iki tür güneybatıya özgüdür. Şimdi Birleşik Devletler’de ender olarak kullanılan akasya dünyanın geri kalan bölgelerinde öncelikli ilaç olarak kullanılmaya devam edilmektedir.Özellikle Asya ve Afrika’da. Araştırmacılar bu türün inceledikleri her üyesinin antibakteriyel etkinliğe sahip olduğuna işaret etmişlerdir. Akasya bazı Güney Amerika’lı kültürlerde (ekinaka gibi) zehirli sokma ve ısırıklarda özel kabul edilmiş ve benzer şekilde kullanılmıştır: çiğnenen kabuğun özsuyu yutulmuş ve çiğnenen kabuk lapa gibi ışınları yerin üzerine konulmuştur. Batı tıbbında tarihsel olarak kullanılan tür A. catechu’dur. Hindistan’a özgü olmakla beraber, Jamaika ve Karaipler’e kadar batıda da yetiştiği bildirilmektedir. Bütün akasyaların sakızları tıbbi olarak kullanılmaktadır, bir tür, A. Senegal, çok tanınmış arap zamkının kaynağıdır.

Hazırlama ve Dozaj

Akasya genellikle çay, yıkama veya toz olarak kullanılır.
Çay: Güçlü bir kaynatma için, 500 ml suya 30 gr bitki malzemesi kullanın, 15 ila 30 dakika kaynatın, bir gece bekletin, süzün.
Yaprak, sürgün, tohum zarflarını toz halinde kullanın. Shigella, sıtma, dizanteri, ishal için günde 3 ila 12 bardak için.
Çiçek ve yaprakları mide-bağırsak kanalı iltihapları için çay olarak kullanın. Çiçek çayı yatıştırıcıdır.
Kökleri antibakteriyel ve iltihap giderici olan zamkımsı çay hazırlamak için kullanın. Örtücü ve yumuşatıcı olarak iltihapları azaltır, mikrobik enfeksiyonlara karşı savaşır, midebağırsak enfeksiyonlarını yatıştırmak için yardımcıdır.
Yıkama: Yaprak, gövde ve tohum zarfı çayını yeni veya mikrop kapmış yaraları yıkamakta kullanın.
Tohum zarflarını konjonktivitli gözleri tedavi etmek için yıkama hazırlamakta kullanın. 500 ml suya hafifçe ezilmiş beş veya altı temiz tohum zarfı ilave edin, kaynatın, ateşten indirin, vücut ısısına soğuyana kadar bekletin.
Akasya Kullanımı Üzerine Bir Not:Michael Moore dışında Batılı şifalı bitkiciler akasyayı ender olarak anarlar ve seyrek olarak kullanılır. Akasyanın dünya üzerindeki geleneksel kürtürler arasındaki yaygın kullanımı ve modern araştırma sonuçları onun her yerdeki şifalı bitkiciler tarafından kullanımını desteklemektedir.
Toz: Toz haline getirilmiş yaprak, gövde, kabuk, diken mantar hastalıkları ve mikrop kapmış yaralara ve yaralardaki kanamalara ve sonraki enfeksiyonları önlemek için uygulanabilir.
Zamk hazırlama: 1 kısım ağırlık olarak zamkı 3 kısım hacim olarak damıtık su ile karıştırın. Sağlam kapaklı bir şişeye koyun, arasıra çalkalayın, erimeye bırakın, buzdolabında tutun. (Yapışkan bir çamur halini alır.
Dozaj: Ağızdan makata kadar olan mide-bağırsak kanalındaki ağrılı iltihaplanmalar için gerek duyuldukça 1 ila 2 çorba kaşığı (1 5 ila 30 ml)
Akut boğaz enfeksiyonları, ağız ülserleri, mide-bağırsak kanalı ağrılı dizanteri halleri sırasında özellikle faydalıdır. Zamkımsı madde örtecek, yumuşatacak ve mikrop öldürücü etki sağlayacaktır.

Yan Etkiler ve Kullanılmayacağı Haller:
Yoktur.
Akasyanın Alternatifleri:
Meskit (Prosopis julifera, P. Pubescens), güneybatıda çok daha yaygın, ilişkili ve benzer görünümlü bir bitki, ayni şekilde kullanılabilir; aynı hazırlama, aynı dozaj, aynı sonuçlar.