Equisetum arvense L. veya E. ielmateia Ehrh. (Equisetaceae) türlerinin kurutulmuş verimsiz dallandır. Bu türler, 100 cm kadar yükselebilen, çok yıllık, otsu ve çiçeksiz bitkilerdir. Gövde silindir biçiminde, dallı veya dalsız, yeşil veya esmer yeşil renkli, sert ve İçi boş. Yapraklar çok.küçük, pul biçiminde ve sivri uçlu. Spor ile çoğalır. Spor keseleri verimli gövdelerin uçlarında başak şeklinde toplanmıştır.

Su kenarları, sulak çayırlar ve orman açıklıklarında yetişir. Türkiyede 7 kadar tür bulunmaktadır. Bunlardan E. telmateia Ehrh. (Karadeniz bölgesi), E. ramosissimum Desf. (Orta ve Doğu Anadolu) ve E. arvense L. (Kuzey ve Doğu Anadolu) türleri en yaygın olanlarıdır.

Bileşim: Saponin, sılisilik asit, tanen ve az miktarda alkaloitler (palustrin, nikotin ve diğerleri) taşımaktadır (2).

Etki ve kullanılış: İdrar söktürücü, taş ve kum düşürücü, iç kanamaları (mide kanaması) durdurucu ve yara iyi edici etkileri vardır.

Kullanılış şekli: İnfusyon (% 1-5) halinde kullanılır. Dahilen günde 2-3 bardak içilir. Haricen yaralann yıkanması ve temizlenmesinde kullanılır.

Toksikolojik etki: Genç sürgünleri yiyen hayvanlarda, kan işemesi ile belirlenen, zehirlenmeler görülür. Bilhassa sığır ve atlar bu bitkiye karşı du-

1  – Kıvçak, B. ve Çizmecioğlu, Ö.: Aesculus hippocastanum L. bitkisinin tohumlarında essin’İn optik densitometrik bir

yöntem ve YBSK üe miktar tayini-XIT. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, bildiri özetleri 88, Ankara (1998).

2 – Baytop, T. ve Gürkan. E.: Türkiye’nin bazı Equisetum türleri (E. palustre, E. ramosissimum, E. telmateia) üzerinde

farmakognozîk araştırmalar – İstanbul Üniv. Ecz. Fak. Mecm. 8:63 (1972).

yadıdır. Kurutma ile zehirlilik etkisi azalmaz.

Diğer isimler: Kırkkilit otu.