Pinen Ter, süvestren, kadinen, terpineol ve bor-nil asetat gibi bileşikler taşımaktadır.

Dahilen göğüs nezlesine karşı, balgam söktürücü, yatıştırıcı ve antiseptik (belsoğukluğunda) olarak, günde 1-3 damla (bir kesme şeker üzerine damlatılarak) alınır. Haricen, merhem halinde romatizmaya karşı, ağrıyan yere sürmek suretiyle kullanılır.

ChondriUâ^funcea L. (Compositae) türünün köklerinden elde edilen bir sakızdır. Bu tür 40-100 cm yükseklikte, iki yıllık, ait kısmı tüylü ve otsu bir bitkidir. Alt yapraklar parçalı ve dişli kenarlı. Üst yapraklar tam. Çiçekler koyu san renkli ve dalların ucunda küçük kapitulumlarda toplanmıştır. Trakya ve Anadoluda yaygın bir bitkidir.

Sakız elde etmek için ilkbaharda gövde toprak hizasından kesilir. Meydana gelen süt bıçak ile kazınarak alınır, 2 cm kadar uzunlukta ve silindirik parçalar haline getirilir ve sertleşmemesi için su içinde saklanır.

Midevi olarak çiğnenir. Haricen yara iyi edici olarak da kullanılmaktadır.

Diğer isimler: Akhindiba, Çengelotu, Cenger, Çenger, Karakavut.

Crocus cancellatus Herbert (İridaceae) ve buna yakın diğer türlerin taze yumrusudur. Bu tür 4-7 yapraklı, sonbaharda çiçek açan, çok yıllık otsu bir bitkidir. Çiçekler mavimsi leylak renkli, 6 parçalı, stamen 3 tane, stilus çok parçalı. Yumrunun üstü koyu kahve renkli ve kafes görünüşünde bir kabuk ile kaplıdır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın bir türdür.

Nişasta ve şekerler taşımaktadır.

Prof. Asuman ve Turhan Baytop’un Anadolu çiğdemleri üzerinde yaptıkları çalışmalar nedeniyle, Denizli civarında (Honaz dağı) yetişen bir çiğdem türüne Crocus baytopiorum adı verilmiştir

d).

Diğer isimler: Çidem, Gözenek (Kayseri: Bünyan).

Anadolunun bazı bölgelerinde ilkbaharın gelişi, çocuklar tarafından “Çiğdem pilavı” pişirilerek

kutlanmaktadır (2). Baharın müjdecisi olan çiğdemler açınca, mahallenin çocukları, maniler söyleyerek, evleri kapı kam dolaşırlar. Her eve bir demet çiğdem çiçeği vererek karşılığında pilav yapmak için yağ, bulgur, tuz gibi şeyleri alırlar. Kasabanın dışında uygun bir yerde toplanan çocuklar topladıkları bulgura, çiğdem yumrularını katarak “Çiğdem pilavı” hazırlarlar ve hep birlikte eğlenerek yerler.

Söylenen maniler bölgelere göre değişmektedir. Bir örnek olarak Amasya bölgesinde söyleneni vereceğiz.

“Çiğdem çicecük,

Ebem küçücük, Verenin oğlu olsun, Vermeyenin kızı olsun.,,

Halen de devam etmekte olan bu baharı karşılama şenliği, Hititler devrinde Anadoluda yapılmakta olan “Bahar Bayramı” (3)’nın bir devamı olarak görülmektedir.

bulunan navruz çiçeklerinin yanma konur (kavuşturmak). Dualar okunur, sağlıkla bahara eriştirdiği için Tanrıya şükredilir. Bu şekilde, kitabın sayfaları, her sene yeni gelen, navruz çiçekleri ile dolar (4).