ANDIZ KATRANI

/. drupacea Lab. türünün dal ve gövde parçalarının yakılması ile elde edilen katrandır. Toros dağlarının dağ köylerinde (Akseki köyleri) elde edilmektedir.

Siyah renkli, şurup kıvammda, özel ve keskin kokulu bir sıvıdır.

Dahilen solunum ve idrar yollan hastalıklarına karşı tek basma veya çörekotu yağı ile karıştırılarak, hap halinde, alınır. Haricen hayvanlardaki deri hastalıklarına karşı kullanılır. Arı kovanlarında meydana gelen bazı mantar hastalıklarına karşı, yanmış bir tezek parçasına damlatılması, ile elde edilen duman, tütsü olarak kullanılır.

Kimyasal yapı bakımından Ardıç katranı (Pix Juniperi oxycedri)’na en yakın olan bir katrandır (4). Bu nedenle bu katran Ardıç katranı yerine kullanılabilir.

Türkiye’de elde edilen katranların en kıymetlisi-dir. 1983 yazında kilosunun fiyatı 8.000 lira civarında idi. Bkz. Katran.

1  – Zhukovsky. P.: Türkiyenitı ziraî bünyesi 537, İstanbul (1951).

2 – Luzina, B. L.: Türkıyenin yeni anason cinsi, Anizet-Zhukovsky, R: aynı yayın 538.

3  – Selik, M. ve Ziegler, H.: Der Zucker-, Eiweiss- und Vitamİngehait des Beerenzapfensaftes von Juniperus drupacea Labill.

(Andız pekmezi) -Qual. Plant. Mater. Veg. 17: 265 (1969).

4 – Baytop. T. ve Öztekin, A.: Türkiyede elde edilen bitkisel katran çeşitleri üzerinde araştımıalar-V. Bitkisel İlâç

Hammaddeleri Toplantısı tebliğleri, Ankara (1984).Andız ağacının kokusu hoş olduğundan, odunundan Güney Anadolu bölgesinde ağızlık ve sandık yapılmaktadır.