Karbonhidratlar

Karbonhidratların iki şekli vardır:

Basit (bal, mısır şurubu ve meyve dahil tüm şekerli gıdalarda) ve karmaşık (yukarıda sıraladığı­mız nişastalı gıdalarda).

Karmaşık karbonhidrat bakı­mından zengin yiyeceklerde aynı zamanda vitamin ve mineraller ve lif de bulunur.

Meyve, basit karbonhidratlar içerir ve o da faydalı vitaminler, mineraller ve lif sağlar.

Katı ve Sıvı Yağlar

Kolesterol ve doymuş yağ bakımından zengin yiyecekleri az miktarlarda tüketmek gerekir. Yiyeceklerin üzerindeki besin değerleri tabloları  bir porsiyonda ne kadar kolesterol ve doymuş yağ bulunduğunu göste­rir.

Yine tablo üzerinde bulunan toplam yağ oranından doymuş yağ oranını çıkardığınızda, yiyeceğin ne kadar çoklu doymamış ve tekli doymamış yağ içerdiğini tahmin edebilirsiniz.

Trans yağlar olarak da bilinen trans yağ asidi, gıda kimyagerleri tarafından 100 yıl önce, tereyağına ucuz bir alternatif olarak geliştirilmiştir. Günümüzde, kura­biye, kek ve cips gibi pek çok paketli ve hazır yiyecekte, lez­zeti artırmak ve tazeliği korumak amacıyla kullanılmaktadır. Doğal trans yağlar, aynı zamanda et ve süt ürünlerinde de küçük miktar­larda bulunurlar. Trans yağ, en kötü yağ türüdür (doymuş yağ­dan bile daha kötüdür) çünkü LDL (“kötü”) kolesterolü artırmak ve HDL (“iyi”) kolesterolü düşür­mek suretiyle, kalp hastalığı, kalp krizi, inme ve erken ölüm riskini artırır.

yag1

1 Ocak 2006 itibariyle, FDA (Food and Drug Administration -Gıda ve İlaç İdaresi), gıda üretici­lerinin tüm ürünlerin üzerindeki besin değerleri tablolarına trans yağ oranını eklemelerini zorunlu tutacak. O zamana kadar, ürü­nün ne kadar trans yağ içerdiğini tahmin etmek için, yine de besin değerleri tablosundan faydalana­bilirsiniz. Eğer içerik kısmının ön sıralarında “nebati yağ”, “kısmen hidrojene edilmiş” ya da “hidro­jene edilmiş sıvıyağ” gibi ifadeler var ise, o üründe çok fazla trans yağ var demektir ve çok az mik­tarda tüketilmesi gerekir.

Katı (paket) margarinde, bu sağlıksız yağ türü, yüksek yoğun­lukta bulunur. Ancak, yumuşak (tub/yayık) margarinde, başlıca, çoklu doymamış ve tekli doyma­mış yağlar vardır.

Bazı yağlar, omega-3 yağ asidi bakımından zengindir. Bu yağ asitleri, başlıca balıkta ve bezir yağında (keten tohumu yağında) bulunur. Bunların damar sertliği ve artrit (eklem iltihabı) gibi bazı iltihaplı hastalıklara karşı koruyucu etkisi olabilir.

KÖKNAR SAKIZI

Abies cilicica (Ant. et Kotschy) Carr. (Pinaceae) türünün kozalakları üzerinde meydana gelen bir re-zinadır. Bu tür 30 m kadar yükselebilen ve kışın yaprak dökmeyen bir ağaçtır. Toros ve Antitoros dağlarında yetişmektedir.

Köknar sakızı halen Kahramanmaraş’ın Andıriri bölgesindeki ormanlarda elde edilmektedir. Sonbaharda kozalaklar dağılır ve köknar sakızı, kozalak pulları ile birlikte ağaçların altma dökülür. Sakız pullardan ayrılarak toplanır.

Haricen antiseptik ve çıban iyi edici olarak, yakı veya merhem halinde kullanılmaktadır. Köknar sakızı çıbanı işletir ve iltihabı dışarı çıkartarak çıbanın iyileşmesini sağlar.

Diğer isimler: Köknar reçinesi, Mezda, Mezdeği. A. nordmanniana (Stev.) Spach (Senaver): Ku-

zey Anadolu bölgesi dağlarında yetişen bir türdür. Kozalakları ve gövdesi üzerinde meydana gelen sakız antiseptik ve yara iyi edici olarak kullanılmaktadır (Artvin: Ormanlı). Yaprakları balgam söktürü-cü ve kabız etkiye sahiptir.