Kategori: Sağlık

KETEN TOHUMU

Linum usitatissimum L. (Linaceae) türünün olgun tohumlarıdır. Bu tür 30-60 cm kadar yükseklikte, mavi çiçekli ve bir yıllık bir kültür bitkisidir. Memleketimizde tohum elde etmek için yetiştirilir.

Dış görünüş: 4-6 mm uzunlukta, yumurta biçiminde, yasşı^ parlak, kırmızımtırak esmer renkli, kokusuz ve yağlı lezzetli tohumlardır.

Bileşim: Müsilaj (% 10), sabityağ (% 27-41) (2) ve bir glikozit olan linamarin taşımaktadır.

Etki ve kullanılış:’ Eski Mısırlılar zamanından beri tanınıp kullanılan bir drogdur. Dahiien mekanik müshil olarak tesir eder. Buna sebep keten tohumu müsÜajırun su alarak barsakta şişmesidir. İnfusyon halinde, sindirim sistemi iltihapları ve tahrişlerine karşı, koruyucu olarak kullanılır. Haricen lapa halinde yumuşatıcı ve ağrı azaltıcı olarak etkilidir.

Kullanılış şekli: Dahiien müshil olarak, yemeklerden önce bir çorba kaşığı tohum tozu, bir bardak su ile alınır. Sindirim sistemi koruyucusu olarak infusyon (% 1-5) halinde kullanılır. Haricen kullanılan keten tohumu tozu kâfi miktar su ile lapa kıvamında pişirilir. Lapa sıcak iken, tülbent arasında, ağrıyan yere sarılır. Öksürük kesmek için lapa göğüs üzerine konulur,

Satıcıların keten tohumu tozu yerine bazen keten tohumu küsbesi (koftun), verdiklerine rastlanmıştır. Küspe yağ miktarının çok düşük (% 1-7) olmasi ile hakiki keten tohumu tozundan kolaylıkla ayırt edilebilir (3). Küspe ile hazırlanan lapanın etkisi zayıftır.

Antiseptik bir çözeltiye (meselâ % 8 gümüş nitrat çözeltisi) batırıldıktan sonra kurutulmuş olan keten tiftiği (charpie de lin) eskiden çıban ve

1  – Bois. D.: Les plantes alimeniaires 2: 527, Paris (1928).

2 – Della Sudda, G.: Etudes sur les falsifications pharmaceutiques, II. Farine de graine de lin – Gazette Medicale d’Orient 2:

159 (1858).

3 – Della Sudda, G.: aynı yayın.

Kereviz kökü (Radix Apii graveolentis) idrar arttırıcı, uyarıcı ve iştah açıcı etkilere sahiptir. Eğir kökü ile birlikte kaynatılarak prostat hastalıklarına ve idrar tutulmasına karşı kullanılmaktadır. Memleketimizde çok kullanılan bir sebzedir..

Yapraklı dalları taze halde sebze olarak yenir. İdrar arttırıcı ve adet söktürücü özelliklere sahiptir.

Bkz. Yabani kereviz.

ÇAM KATRANI

Siyah veya koyu esmer renkli, özel kokulu ve acı lezzetli ve kıvamlı bir sıvıdır. Fenol türevleri ve reçine asitleri taşır.

Dahilen solunum sistemi ve idrar yolları hastalıklarında antiseptik olarak, hap halinde, günde 1-1.5 gr alınır. Aynı miktar süt içinde eriterek de kullanılabilir. Haricen birçok cilt hastalığına karşı merhem halinde kullanılmaktadır. Bugün bilhassa hayvanlarda görülen cilt hastalıklarına karşı haricen kullanılır.

Bu drog yerine bazen Andız veya Sedir katranı kullanılmaktadır.

Diğer isimler: Bitkisel katran, Kara katran, Kalın katran.

Bitler

SEMPTOMLAR
Bit enfestasyonunun (istila) ilk belirtisi kaşınüdır. Baş, boyun ve omuzlarda kırmızı şişlikler (bit ısırıklan) görülebilir. Tedavi edilmezlerse şişlikler kabuk bağla­yabilir ve sızıntı yapabilir; saç keçeleşebilir. Nadir vakalarda şişmiş bezlerle birlikte enfeksiyon oluşabilir.

433

TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Bitlenmiş kişilerin kafataslanna bakarak bit ve sirke olduğunu teyit edebilirsiniz. Sirke olarak adlan­dırılan bit yumurtalan, kıl şaftına (bazen de kıyafatlere) yapışmış küçücük beyaz benekler gibi görünür. Bitlerin kendileri de çok ufaktır. Ama gözle görülebilirler. Kendinize ya da çocuğunuza saç biti bulaştığını düşünüyorsanız, doktorunuzu görünüz. Çocuğunuz bitlenmişse, çocuğunuzun okulunu bu durumdan haberdar ediniz. Doktorunuz, bit ve sirkeleri öldüren bir ilaç olan permethrin içeren pek çok şampuan ya da saç arındıncıdan birini tavsiye edecektir.

Tedaviden sonra, ince dişli bir tarakla bit ve sirkeleri temizleyiniz. Şapka ve başa giyilen diğer eşyalan ve tarak gibi eşyalan, böcek öldürücülerle dezenfekte ediniz ya da böcek öldürücü ilaca yatınnız; ya da bunlan sıcak suyla yıkayınız ve sıcak hava üfleyen bir kurutucu ile kurutunuz. Kıyafetler ve yatak örtüleri de bitten anndırmak için titizlikle yıkanmalı ve kurutulmalıdır.