KİMYON

Cuminum cymimım L. (Umbelliferae) türünün, tam olgunlaşmadan önce toplanıp kurutulmuş mey-vasıdır. Bu tür 50 cm kadar yükseklikte, beyaz veya pembe çiçekli, parçalı yapraklı, bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Vatanı Mısır’dır. Akdeniz ülkeleri ve Türkiyenin Orta Anadolu bölgesinde (Eskişehir, Sivrihisar, Polatlı, Konya) yetiştirilir.

i – Ekşi, A.: Kızılcık suyunun doğul kimyasal bileşimi üzerine araştırma – Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıll. 30: 443 (1980). 2- Evliya Çelebi: Seyahatname (Tiirkçeleştiren Z. Danışman) 5: 1İ9, İstanbul (1970).

Dış görünüş: 5-6 mm uzunlukta, iğ biçiminde ve sarımsı esmer renkli taneler halindedir. Genellikle iki yarım meyvaya ayrılmıştır. Her bir yanm mey-vada, kolaylıkla görülen, sarı renkli, 5 adet kaburga bulunur. Kaburgaların arası kahve renklidir. Üzeri seyrek tüylüdür. Tüyler 30 defa büyütme ile kolaylıkla görülebilir. Kuvvetli kokulu ve özel lezzetlidir.

Bileşim: Sabit yağ, uçucu yağ {% 1.5-4), rezin vs. taşımaktadır. Uçucu yağ içinde bilhassa kuminal (% 50) bulunmaktadır.

Etki ve kullanılış: Midevi, gaz söktürücü, uyarıcı, idrar söktürücü ve terletici etkilere sahiptir. Ro-maiıiar döneminden beri baharat olarak kullanılmaktadır. Türkiye’nin bir dışsatım ürünüdür.

Kullanılış şekli: Toz 0.5-1 gr, hap halinde günde birkaç defa. İnfusyon veya dekoksiyon (% 2-5) günde 2-3 bardak içilir.

Diğer isimler: Avcar, Acem kimyonu, Kemmon, Zira (Eskişehir: Sivrihisar).