FARİNGOÖZOFAGEAL (ZENKER) DİVERTİKULÜ

  • Disfaji, bası semptomları ve boyunda çağıltı (gurultu) sesi.
  • Sindirilmemiş gıdaların regürjitasyonu, nefesin kötü kokması.
  • Hasta tarafından divertikülün elle boşaltılması.

Genel Düşünceler

Faringoözofageal pulsion divertikülü en mutad özofageal divertikülüdür ve erkekte kadından çok üç defa daha sıklıktadır. Boynun orta hattında arkada olarak krikofarengeus kasının yukarısında ve farenks alt könstriktör kasının aşağısında oluşurlar. Bu iki kas gurubu arasındaki zayıflamış bölgede yutma esnasında meydana gelen yüksek basınç sonucu olarak mukoza ve submukoza yavaş yavaş içerden dışarıya çıkarlar. Zenker divertikülü 30 yaş altındaki hastalarda oldukça nadir görülür; hastaların çoğu 60 yaş üzerindedir. Her ne kadar divertikülün ağzı orta hat üzerinde ise de, kese genellikle sol paravertebral bölge içinde yan tarafta olarak yer alır. Zenker divertiküllü hastalarda özofagus gövdesi sıklıkla anormal motilite örnekleri gösterir, ve hiatal herni ile birlikte olması mutaddır.

Klinik Bulgular
mutad semptomdur ve divertikülün boyutları ile ilgilidir. Sindirilmemiş gıdalar, özellikle hasta arka üstü pozisyonda olduğunda, ağız içine regürjite olur, ve hasta yemekten sonra keseyi boşaltmak için boyuna elle masaj yapar. Boyundaki şişlik, yemekten sonra çalkantı gürültüsü, kötü kokan nefes ve ağızda ekşi metalik tat mutad semptomlardır.

B. Radyolojik Bulgular: Fluoroskopik muayene boyunda orta hatta arkadan çıkan düzgünce yuvarlak poşu (keseyi) gösterir .

Ayırıcı Tanı

Faringoözofageal divertikül tarafından husule getirilen disfaji her ne kadar bu seviyede karsinoma mutad değilse de, malign lezyonlarda husule getirilenlerden ayırt edilmelidir. Krikofarengeus kasının akalazyası, Zenker d-vertikülünde olanlara benzer semptomlar husule getirirler. Servikal özofageal web’ler keza hatırlanmalıdır. Bununla beraber, radyolojide düzgünce yuvarlak kapalı (blind) kese (poş) bulunuşu tanı koydurucudur ve bu seviyedeki diğer lezyonlarla nadir olarak karıştırılır. Özofagoskopi genel olarak lüzumsuzdur ve aletin gerçek özofageal lümen yerine divertikül ağzından girebilmesi sebebinden, tehlikeli olabilir. Divertikül yalnız mukoza ve submukozadan ibaret olduğundan kolaylıkla perfore edilir.

Regürjitasyon ve aspirasyon, trakeobronşial irritasyon ve pnömoni husule getirebilir. Bu genellikle, uyku esnasında hasta arka üstü pozisyonda iken meydana gelir. Gıda, divertikül içinde tutulmuş olur ve nadir olarak perforasyona, mediastinitise veya paraözofageal apseye gidebilir. Tutulmuş gıda mukozayı ülsere eder ve kanamaya sebep olur. Nadir olarak, enfeksiyon sonucunda trakea ve divertikül arasında bir fistül teşekkül edebilir. Akciğer enfeksiyonu en sık rastlanan ciddi komplikasyondur ve hastaların çoğu tekrarlayan pnömoni epizotları deneyiminden sonra doktora başvururlar.

Tedavi

Cerrahi tedavi divertikülün eksizyonu ve kirikofarengeal kasın (üst özofageal sifinkter) miyotomisinden ibarettir. Ufak divertiküller için (mesela, 1-2 cm) yalnız miyotomi yeterlidir. Büyük divertiküller için yalnız eksizyon yeterlidir, fakat miyotomi yapılmazsa, bazı hastalar halâ disfajiden şikayet eder. Şayet hastada önemli gastroözofageal reflux varsa, bu durum aspirasyondan sakınmak için üst sifinkter kesilmeden önce düzeltilmelidir.

Prognoz

Nadir olarak ameliyat sonunda geçici fistül gelişir, fakat bu genellikle kendiliğinden iyileşir. Cerrahi eksizyondan sonra ölüm oranı düşüktür ve sonuçlar iyidir.