Beriberi bulguları ön planda sinir sistemini ve kardiovasküler sistemi ilgilendirir. Gerek erişkinlerde, gerekse büyük çocuklarda polinevrit ve mental düzensizlik, kas yorgunluğu, halsizlik, periferik paralizi, emosyonel instabilite, depresyon, irritabilite, iştah kaybı, günlük işlere ilgi azalması, letarji gibi sinir sistemi bulgularının hakim olduğu tip «kuru beriberi», kalp yetersizliği ve ödemin belirgin olduğu tip «yaş beriberi» olarak bilinir.
İnfantil beriberi özellikle anne sütü alan ve annelerinin diyeti tiaminden fakir olan 2-3 aylık çocuklarda görülür. Hastalığın akut fazından önce belirli prodromal semptomları vardır. Ancak bunlar gözden kaçabilir. Genellikle vakalar akut dönemde yakalanır. Beriberi erken tanısı için kriterler şunlardır:
a) Çocuğun anne sütü ile beslenmesi ve annenin diyetinin başlıca öğütülmüş pirinçten oluşması
b) Emziren annede özellikle alt ekstremite-lerde uyuşukluk, halsizlik hissi bulunması
c) Çocukta dispne, taşikardi, ödem, kalp ve karaciğer büyümesi gibi kalp yetersizliği bulgularının varlığı
d) Hastada afoni öyküsü
En erken semptom memeyi almama veya isteksiz alma olabilir. Huzursuzluk, karın ağrısı ve buna bağlı ağlama krizleri, kusma başlıca bulguları oluşturur. İdrar azalması, karın şişliği ancak iyi bir gözlem ile farkedilebilir. Ateş yoktur. İnfantil beriberi aşağıdaki klinik şekillerde kendini gösterir.
- Kardiak veya akut fulminan tip : Bu tipte genellikle ani başlayan yüksek sesli tiz bir ağlama, siyanoz, dispne, kusma ve taşikardi vardır. Etkin tedavi yapılmazsa birkaç saat içinde ölüm olabilir. Bu nedenle bu tip hastalar hastanelere nadiren ulaşır. Hastalık uzak, ihmal edilmiş bölgelerde yaşayan, fakir, beslenmesi bozuk kesimlerde görülür.
- Afonik tip: Genellikle hastaneye gelmiş 4-6 aylık bebeklerde daha az akut olan bu tip görülür. Dikkati çeken karakteristik bulgu ses kısıklığından tam afoniye kadar değişebilen bir ağlamadır. Çocuk ağladığı halde ses çıkarama-yabilir (görünür ağlama). Bundan sonra dispne, huzursuzluk, hafif şişkin yüz, her iki ayakta go-de bırakan ödem ortaya çıkar.
- Psödomenenjitik tip: 6-12 aylıktan büyük çocuklarda tarif edilmiştir. Kusma, nistag-mus, ekstremitelerin amaçsız hareketleri ve kon-vülziyonla seyreder. Serebrospinal sıvı normaldir. Klinik belirtiler ansefalit veya menenjit olarak çoğunlukla yanlış değerlendirilir.
PATOLOJİ
Kalp adalesinde bulanık şişme, yağ infiltrasyonu, periferik sinirlerde miyelin kaybı gibi daha ileri yaşlarda saptanan patolojik değişikliklere akut infantil beriberide rastlanmaz. Larinks Ödemi, barsak hiperemisi veya kalp büyümesi bulunabilir. Subakut vakalarda ödem, kalp dabil bütün iç organlarda olabilir. Psödomenenjitik tipte, serebral belirtiler beyin ödemi ile ilgilidir. Üçüncü ventrikül yakınında peteşiyal kanamalar görülebilir.
TANI
Tiamin eksikliği kanda ve idrarda tiamin düzeylerinin saptanması ile değerlendirilebilir. Ortama tiamin pirofosfat ilavesinden önce ve sonra eritrositlerde transketolaz enzimi aktivitesinin ölçülmesi ile eksiklik durumu daha kesin olarak belirlenir. Pirofosfat ilavesinden sonra enzim ak-tivitesinde % 20 veya daha fazla artma, eksiklik işaretidir.
İnfantil beriberinin başlangıç semptomları nonspesifiktir ve beslenme problemi, hafif viral infeksiyon, pilor stenozunun erken bulgularını düşündürebilir. Akut veya subakut şekillerde ayırıcı tanı pnömoni, kongenital kalp anomalisine bağlı yetersizlik, endokardiyal fibroelastoz, viral infeksiyon gibi hastalıklarla yapılır.
İnfantil beriberinin kardiak veya akut fulminan tiplerinde seyir çok hızlıdır ve hastaya acilen (evinde) tiamin injeksiyonu yapılmazsa hasta kaybedilebilir. Tiamin injeksiyonuna yanıt, aynı zamanda tanıyı kesinleştiren bir terapötik test niteliğindedir. İyileşme genellikle 6-8 saatte görülür. Ağır vakalarda 25 mg tiamin injeksiyonu yavaşça İV verilmeli, sonra 25 mg’lik injeksiyon İM yapılmalıdır Bunu izleyerek İM olarak bir veya iki doz halinde majör semptomlar kaybolana kadar hergün 20 mg verilir. Daha sonra 10 mg’lik günlük doz ile birkaç hafta tedaviye devam edilir.
Anne sütü emen çocuklarda görülen infantil beriberide annelere de ilk birkaç gün 50 mg/gün dozda tiamin ile oral veya İM tedavi uygulanır.
Akut kardiorespiratuar dönemde tiamine ek olarak destekleyici tedavi yapılır. Dijitalizasyon da gerekebilir.
Nörolojik bulguların düzelmesi diğer sistem bulgularının düzelmesinden daha uzun sürer. Subakut tipteki infantil beriberide gözlenen afoni bütün diğer semptomların silinmesine karşın haftalarca sürebilir. Motor bozukluklar ve hipoaktif derin tendon refleksleri bir hafta veya birkaç ay içinde düzelir.
KORUNMA
B vitamini gereksinimi 1000 kcal için 0.4 mg/gün’dür. Günlük gereksinim bir yaşın altında 0.4 mg, 1-3 yaşlarında 0.4-0.7 mg tianıin olarak kabul edilir. Gebelik ve laktasyonda günde 1.5 mg önerilir. Yeterli miktarda tiamin içeren besinler (et, karaciğer, baklagiller, yer fıstığı, yumurta) ile beslenme tiamin gereksinimini karşılar. Korunma için tiamin eksikliğine neden olan tek yönlü beslenmeyi azaltıcı beslenme programlarının uygulanması yeterlidir.
Tiamin toksisitesi insanda bildirilmemiştir. IV olarak 500 mg lık çok yüksek dozların bile tolere edildiği söylenmektedir. Nadiren 100 mg’m üstündeki dozlar anafilaktik reaksiyonlara neden olabilir.