Dünyada 1 milyar kadar kişinin ascaris lumbricoides ile infekte olduğu tahmin edilmek­tedir. İnfeksiyon okul öncesi yaşlarda ve ılıman iklimlerde daha yaygındır.

A.lumbricoides’in larva içeren döllenmiş ol­gun yumurtaları infektiftir (şekil 10.10.1). Yumur­talar infekte kişilerin dışkıları ile dışarı atılır. Uygun bir ortamda yumurta 5-10 gün içinde olgunlaşarak infektif duruma gelir. Bu yumurta­ların ağız yoluyla alınmasından sonra larva mi­dede yumurtadan çıkar, ince barsağa gelir. Bar­sak duvarına penetre olur ve venöz dolaşıma ge­çerek akciğerlere ulaşır. Akciğer dokusunda ol­gunlaşan larva bronşlara ve trakeaya geçer ve tekrar yutulur. İnce barsağa gelen larvalardan olgun erişkin solucanlar gelişir. Erkekleri 15-25 cmx3 mm, dişileri 25-35 cmx4 mm dir. Dişi solu­canların yaşam süresi 1-2 yıldır ve bir dişi so­lucan 200.000 yumurta/gün üreme kapasitesine sahiptir. Yumurtalar uygun olmayan çevre ko­şullarına  dayanıklıdırlar.

Askariasis dışkı ile bulaşan bir infeksiyondur. İnsan dışkısının gübre olarak kullanılması, tuvalet sonrası temizliğe özen gösterilmemesi, tuvaletlerin açıkta olması gibi hijyen kuralları­na uyulmaması veya yetersizliği durumlarında askariasis olasılığı yüksektir. Bulaşma yolu ge­nellikle elden ağızadır. İnfekte dışkı ile kontamine parmaklar, sebze veya meyveler, sinekler infeksiyonu bulaştırır. Bulaşma mevsimsel ola­bilir veya bütün bir yıl devam edebilir.

Klinik bulgular: İnfekte kişilerin çok azın­da hastalık gelişir. Hastalık belirtileri larvala­rın akciğere göçü sırasında veya erişkin form­larının barsakta bulunduğu bir zamanda orta­ya çıkabilir. Akciğer askariasisinin patogenezi tam bilinmemekle birlikte hipersensitivite ile il­gili olabilir. Fazla miktarda yumurta alındığı zaman ortaya çıkar. Mevsimsel bulaşma göste­ren bölgelerde mevsimsel pnömoni şeklinde gö­rülebilir. Öksürük, kanlı balgam, eozinofili en belirgin bulgulardır. Loeffler pnömonisine ben­zer  geçici  pulmoner     inf iltrasyonlarla  birlikte olabilir. Abdominal bulgu ve  belirtiler yoktur. Balgamda larva bulunabilir.

Erişkin askarisler barsakta veya safra yol­larında obstrüksiyon yaparak ve konağın beslen­mesini bozarak hastalığa neden olabilir. İntesti-nal askariasiste karın ağrısı, gerginliği gibi şi­kayetler olabilir. Askariasisli çocuklarda antihelmintik tedaviden sonra dışkıda azot ve yağ atılımının azaldığını, xylose emilim testinin dü­zeldiğini gösteren çalışmalar vardır. Çok yoğun infekte çocuklarda askarisler bir kitle oluştura­rak barsak tıkanmasına neden olabilir. Ani şid­detli karın ağrısı, safralı kusma gibi akut bar­sak obstrüksiyon bulguları ortaya çıkar. Aska­risler nadiren safra yollarını tıkayarak kolit tar­zında karın ağrısı, bulantı, kusma ve ateşe ne­den olur. Sarılık nadirdir.

Tanı: Askarisin dışkıda ve kusmukta görül­mesi ile veya dışkıda yumurtaların gösterilmesi ile tanı konur. Pulmoner askariasiste kesin tanı güçtür.

Tedavi: Askariasise etkili birçok ilaç ol­makla birlikte bunlar pulmoner askariasiste et­kili değildir. İntestinal askariasiste piperazin tuz­ları 50 mg/kg/gün PO 2 gün süreyle uygulanır. Piperazin, askaris organizmasında nekroza ne­den olur. Özellikle obstrüktif tablolarda seçil­melidir. Pyrantel pamoate 11 mg/kg PO tek doz veya Mebendazole 100 mg/gûn PO, 3 gün (2 yaş)    veya Levamisole    de kullanılabilir.    Ağır obstrüktif vakalarda cerrahi girişim gerekebilir. Pulmoner askariasiste tedavi semptomatiktir.

Korunma: En etkili koruyucu önlemler in­san dışkısının gübre olarak kullanılmadan önce işlemden geçirilmesi ve hijyenik kanalizasyon olanaklarının sağlanmasıdır.