Ameliyat sonrası akciğer bakımı

Ameliyat sonrasında FRC nin azalmasının sebebi muntazaman ve yeterinde şişmeden yoksun sathi solunum hareketleridir. Normalde insan her saat defalarca total akciğer kapasitesi kadar nefes alarak solur. Eğer bu en yüksek inspirasyonlar ortadan kalkarsa birkaç saatte alveol kolapsı başlar ve hemen sonra da akciğer şantları ile müterafık atelektaziler belirgin hale gelir. Ameliyattan sonraki sathi solunumdan anestezi, narkotikler ve ağrı sorumludur. Karında gaz toplanması, şişmanlık ve diafragma hareketlerini kısıtlayan diğer etkenler de bunda rol oynayabilirler. Fonksiyonel rezidüel kapasite periyodik olarakderin derin nefes aldıkça normale döner.

Atelektaziyi en aza düşürmenin esas çaresi derin nefes almadır. Yardım edici spirometreler kullanılmak suretiyle de peryodik hiperinflasyon kolaylaştırılabilir. Bazı yardım edici spirometreler, hasta önceden ayarlanan bir nefes alma volümüne varınca yanan bir ışık sistemiyle donatılmıştır. Fasılalı pozitiv basınçlı solunum (IPPB) pahalı olduğundan ve basit tedbirlerden daha etkili olmadığından artık her yerde kullanılmamaktadır. Erkenden hareket, bilhassa ayakta olmak üzere derin derin nefes olmaya teşvik ve hemşireler tarafından iyi bir solunum jimnastiği yaptırılması hastaların çoğunda yeterlidir. Yardım edici spirometreler ancak yaşlı, çok zayıflamış veya ileri derecede şişman hastalar gibi akciğer komplikasyonu ihtimali yüksek olanlarda kullanılmalıdır.

Ameliyat sonrasında akciğer ödeminin sebebi sol ventrikül yetmezliği, sıvı ile yükleme v.s. den ileri gelen hidrostatik basınç artışı veya her ikisidir.Akciğer parankiminde ödem küçük bronkiolleri daraltır ve akciğer damar direncini yükseltir. Akciğer ödeminde infeksiyon riski akciğer fonksiyon bozukluğu riskinden fazladır. Mesela interstisiyumda toplanan su normalin çok üzerine çıkmadıkça ventilasyon-perfüzyon oranı bozulmaz, fakat hafif bir akciğer ödemi akciğer infeksiyonu riskini önemli derecede artırır. Ameliyat sonrasında yeterli bir sıvı tedavisi ve kalp yetmezliğinin erkenden tedavisi, önemli prevantiv tedbirlerdir.

Sistemik sepsis kapiller geçirgenliğini artırır ve akciğer ödemine yol açar. Ameliyat sonrasında kalp fonksiyonu bozukluğu veya sıvı ile yükleme olmadan ortaya çıkan akciğer ödemine sepsisin aşikâr bir belirtisi nazariyle bakılmalıdır.