Stres, egzersiz yapmanın veya bünyeyi zayıf düşüren bir hasta­lığın verdiği streste olduğu gibi fiziksel olabileceği gibi, üzerinizde çok baskı kuran bir işin veya bo­şanma sonucu yaşanan duygusal acının verdiği streste olduğu gibi durumsal veya duygusal olabilir.

Stresin birçok çeşidi olumlu olabilir. Egzersizin getirdiği stres, sporda, okulda veya işte mücade­le gerektiren bir ödevin getirdiği stres gibi, tetikleyici ve kuvvet ve­rici olabilir. Bir kişiyi motive eden stres, bir diğeri için sinir bozucu olabilir.

Stres üzerine çalışmalar yapan bilim insanları, büyük sorumluluk sahibi olup işlerin nasıl yürüye­ceği konusunda çok az kontrol sahibi olduğunuz bir iş ortamında çalışmak gibi, tahmin veya kont­rol edemeyeceğiniz durumların yarattığı stresin zarar verici olma ihtimalini yüksek görüyorlar.

Ayrıca, stres, sosyal destek alamadığınız veya kişisel, maddi veya diğer baskı unsurlarının getir­diği kaygının sizi hakimiyeti altına aldığı durumlarda, daha fazla ters etkiye yol açabilir.

Dövüş ya da Kaç Tepkisi

Kaynağı ne olursa olsun, stres, dövüş ya da kaç tepkisi diye bi­linen hormonal bir reaksiyonu tetikleyebilir. Bu tepkide, beyin, böbreküstü bezlerine, onların adrenalin ve noradrenalin hor­monları salgılamalarına yol açan sinyaller gönderir. Bu hormonlar kasların gerilmesine, kalp atışları­nın hızlanmasına ve kan basıncı­nın artmasına ve nefes alıp veriş­lerin hızlanmasına yol açar.

Cildinize daha fazla kan gider ve terleme artar. Topluluk önün­de konuşma gibi stresli bulduğu bir durumla karşılaşan her birey, vücudun durum karşısında verdiği otomatik tepki olarak, bu özellik­leri kendinde gözlemleyecektir.

Dövüş ya da kaç tepkisi, ilk olarak hayvanların tehlike karşısın­da verdikleri tepkiden ortaya çık­mıştır. Biz insanların, bir tehlikeye fiziksel olarak verdikleri tepki -dövüş ya da kaç- ile de geliş­miştir. Ancak bugün, çoğumuz, atalarımızın karşılaştıkları kadar yaşamı tehdit eden durumlarla sık sık karşılaşmıyoruz. Dövüş ya da kaç tepkisi, fiziksel bir tehlike ile hayatın günlük stresleri arasında ayrım yapmaz.

Bazı insanlarda, gerçekten tehlike unsuru içermeyen durum­larda, sık sık dövüş ya da kaç tep­kisi vermek, stresten kaynaklanan sağlık sorunlarına yakalanma riski­ni artırmış olur.

Bu tepkinin zararlı yönlerini kontrol etmenin yollarını bulmak ve modern hayatın getirdiği stre­sin, sağlığınız ve esenliğiniz üze­rindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak önemlidir.