SAFRA TAŞLARI ve KRANİK KOLESİSTİT (Safra Koliği)

— Epidozik karın ağrı

— Dispepsi

— Kolesistografi yada ultrasonografide safra taşlan

Genel Bilgiler

Semptomatik safra kesesi hastalığının en sık rastlanan şekli olan kronik kolesistit hemen hemen her vakada safra taşlarıyla ilişkilidir. Genel olarak kolesistit terimi kesenin histolojik görünümüne bakılmaksızın safra taşı bulunan hastalardan hiç akut kolesistit atağı geçirmemiş olanların safra keseleri iki tiptir:

(1) Bazılarında, mukoza hafifçe yassılaşmış fakat duvar ince ve nedbeleşmemiştir. Safra taşlarının varlığı dışında kese normaldir.

(2) Diğerlerinde kalınlaşma, hücre infiltrasyonu, elastikiyet kaybı ve fıbrozisle beraber bariz kronik iltihap belirtileri görülür. Bu iki grubun klinik hikayeleri her zaman ayırdedilmez ve iltihabi değişiklikler asemptomatik olan hastalarda da bulunabilir.

Klinik Bulgular

A.Semptom ve Belirtiler: En karakteristik semptom olan safra koliği sistik kanalın taşla geçici olarak tıkanması sonucu oluşur. Birkaç dakikakadan birkaç saate kadar süren ağrı genellikle aniden başlar ve yavaş yavaş geçer. Safra koliği ağnsı barsak koliğinde olduğu gibi çoğunlukla muntazamdır. Bazı hastalarda ataklar yemekleri izlerken diğerlerinde yemekle hiçbir ilişki yoktur. Atakların sıklığı, nedereyse devamlı sayılabilecek epizotlardan yıllarca ara verenlere kadar değişiklik gösterilebilir. Ağrıyla birlikte bulantı ve kusma olabilir.Safra koliği genellikle sağ üst kadranda hissedilir fakat epigastriumda ve karnın sol tarafında ağrılara da sık rastlanır, bazı hastalar prekordial ağrılar tarif ederler. Ağrı, kosta kenarından sırta yada skapula bölgesine yayılabilir. Omuz başında ağrı mutad değildir, direkt diafragma irritasyonunu düşündürür. Şiddetli bir atakta hasta genellikle yatağında kıvranır ve rahat olabilmek için sık sık pozisyon değiştirir.

Atak sırasında, sağ üst kadranda hassasiyet olabilir ve nadiren safra kesesi ele gelebilir.

Yağlı gıdalara tahammülsüzlük, dispepsi, hazımsızlık, mide yanması, gaz, bulantı ve geğirmeler safra taşı hastalığının diğer semptomlarıdır. Genel popülasyonda da sık olmaları nedeniyle her hangi bir hastada bu belirtilerin bulunması tesadüfen safra taşına bağlı olabilir.

Safra taşı hastalarının yaklaşık % 2’sinde ultrasonografi ve oral kolesistografi bulguları normaldir. O halde, hastalık şüphesi yüksek ve bu iki tetkik negatif ise hastada ileri tetkikler yapılmalıdır. Bu durumda endike olan testler yararlılık sırasına göre ERCP, duodenal intübasyon ile duodenum safrasında kolesterol kristalleri yada bilirübin granülleri aranması ve kolesistokinin kolesistografisidir.