Normal retina, gestasyonun 4. Ayına kadar kan damarı içermez. Va^skülarizasyon optik diskte başlar ve periferik retinaya yayılır. Gestasyonun 8. Ayında nazal retina tam vaskülarize olur, temporal retinanın vaskülarizasyonu ise miada kadar tamamlanmaz. Pretermliğin herhangi bir aşamasında temporal retina, retino patiye daha eğilimlidir. Bu durum 02 tedavisi almadan retinopati gelişen bazı pretermlerdeki olayın nedenini açıklayabilir.
02 nin primer etkisi inkomplet vaskülarize olan retinada vasokonstriksiyondur. Bunu izleyerek yine 02 etkisi ile kapiller endotelinde ha rabiyet ve sonunda vasküler yatağın immatür kısımlarında tam kapanma olur. 02 etkisi kalkınca, retina kapiller harabiyet bölgesinde yeni damarlar oluşur ve bunlar vitreusa doğru çoğalarak retina yüzeyinden dışarı doğru çıkarlar.
Klinik sınıflama . İlk belirtiler vazokonstrik siyon ve vasküler kapanmadır. Çocuk yüksek konsantrasyonda q2aldığı sürece bu devam eder. Patoloji beş evrede gelişir.
Evre 1 : erken periferik vazoproliferasyon oluşur. Vasküler ve avasküler retina arasmda demarkasyon çizgisi meydana gelir.
Evre 2 : demarkasyon çizgisi daha belirgin olur. Sekonder dilatasyon, arka kutupta damarların bükülmesi görülür.
Evre 3 : vitreusa doğru retinal vazoproliferasyon ve retina traksiyonu ya da vitreus kanaması gelişir. S.
Evre 4 : lokalize retinal ayrışma ile birlikte ileri proliferasyon vardır.
Evre 5 : total retina ayrışması.
Evre 1 ve 2 de % 80 oranında spontan gerileme olur. Kalıcı sekel minimaldir. Daha ileri evrelerin geliştiği vakalarda regresyon olabilir. Ancak nedbeleşme sonucu bazı kalıcı değişiklikler beklenir.
Retinopatinin gelişmesinde gestasyon yaşı, 02 ile resüssitasyon gerektiren apne, sepsis, kan transfüzyonu, intraventriküler kanama ve mekanik ventilasyon risk faktörleridir.
Tanı: ilk vazokonstriksiyonu saptamak güçtür. Preterm bebeklerde ve özellikle risk faktörleri olanlarda 4 8′ haftalıkta indirekt oftalmoskopi ile kontrol yapılmalıdır. 36 haftadan veya tartısı 2000 g dan küçük yenidoğanlara 02 tedavisi uy gulanmışsa, bu çocuklar taburcu olurken ve ayrıca 3 6 inci aylarda retinopati yönünden kontrol edilmelidir. Muayenede temporal periferik bölge güç görülüyorsa muayene birkaç hafta sonra tekrarlanmalıdır.
Tedavi : evre 3. Retinopatinin laser veya kri yoterapi ile tedavisi denenmiştir. Akut dönemde ise retina ayrışma ameliyatı denenmiştir. Hastalık sıklıkla asimetrik olup ilerlemesi herhangi bir evrede durabilir. Bu nedenle akut devrede tedavinin etkinliğinin değerlendirilmesi güçtür. Henüz kontrollü bir çalışma yoktur. İleri evreler gösterenlerde vitrektomi uygulanmış, ancak başarısız olmuştur. Son yıllarda evre 5 e ilerlemiş 4 8 aylık vakalarda silier cisimlerden yaklaşarak vitrektomi denenmekte ve başarılı sonuçlar bildirilmektedir.