Actinomyces israeli (bovis) anaerob gram pozitif çomakçık şeklinde mantar sınıfına giren bir bakteridir. Ağız ve dişlerde saprofit olarak bulunur. Oluşturduğu apselerin fistüllerinden gelen cerahatte sarı renkli granüller (kükürt granülleri) bulunur.

Klinik bulgular

Aktinomikoz infeksiyonu ile 3 klinik forma görülebilir.

Servikofasiyal aktinomikoz: Ağız böl­gesinden köken alan infeksiyon sonucu granülomlar, mandibula ve maksillada şişme gelişir. Daha sonra oluşan cerahat fistülize ola­rak dışarı akar. Vakaların % 57 si bu grupta­dır. Tedavi edilmezse infeksiyon boyuna, verteb-ralara ve toraksa yayılabilir.

Abdominal aktinomikoz : Appendiksin ilti­habı ile başlar, bunu ileoçekal bölgede kitle oluş­ması izler. Genellikle dışarı fistülize olur. Ba­zen ilerleyerek karaciğer ve dalağı tutabilir.

Torasik aktinomikoz: Bu formada septik ateş,’ öksürük, balgam ve hemoptizi vardır. İn­feksiyon plevraya ve daha sonra göğüs duvarı­na yayılabilir.

Tanı

Fistüllerden gelen cerahat materyelinin lam ve lamel arasında ezilerek hazırlanan preparat-larmda sarı granül görülmesi ve gram ile boya­mada tipik morfolojinin saptanması ile tanı ko­nulabilir. Anaerob koşullarda kültürde üretile­bilir.

Tedavi

Penisillin en seçkin ilaçtır. Sütçocuğunda günde 2 milyon üniteye kadar, büyük çocukta 20 milyon üniteye kadar verilir. Başlangıçta İV daha sonra İM yolla uygulanır. Tedavi 1-1.5 yıl süre ile oral yolla sürdürülür. Penisilline aller-jik hastalarda eritromisin, klindamisin, kloram-fenikol ve tetrasiklin kullanılabilir. Erişilebilen apseler drene edilmelidir. Antibiyotik tedavisine iyi yanıt vermeyen vakalarda cerrahi tedavi gerekir.

Primer veya selim koksidiodomikoz: Klinik belirtiler üst solunum yolu infeksiyonu veya grip şeklindedir. Göğüs ağrısı, miyalji ve artralji görülür. Vakaların % ıo unda başlangıçta makülopapüler döküntü bulunabilir. Eritema mültiforme ve eritema nodozum oluşabilir. Akci­ğer grafisinde bilateral hiler adenopati vardır. Kronik vakalarda ince duvarlı kavernler ve kalsifikasyon oluşabilir.

Yaygın ilerleyici koksidiodomikoz: Hasta­ların % 0.5 inde infeksiyon akciğerden başka deri, kemik ve meninksleri de tutabilir. Bu kli­nik formada ölüm oranı yüksektir.

Tanı

Direkt mikroskop muayenesi ve Sabouraud besiyerinde üretme ile yapılır. Serolojik deney­ler (presipitasyon ve kompleman fiksasyon) ve koksidiodin deri testi de tanıda yardımcıdır.

Tedavi

Tedavi olarak Amphotericin B kullanılır. Menenjitte Amphotericin B İV ve intratekal ola­rak uygulanır.

Selim primer akciğer infeksiyonu; Genel­likle semptomsuz seyreder. Bazı vakalarda lez-yonlar kalsifiye olur. Bazı vakalarda ise kazeöz lezyonlar ve kavite oluşarak radyolojik görünüm akciğer tüberkülozuna benzer.

Retiküloendoteliyal sistemin yaygın infeksi­yonu: Bu formada H. capsulatum retiküloen­doteliyal hücreler içinde bulunur. Düzensiz ateş,anemi, lenfadenopati, hepatomegali, splenomegali ve lökopeni görülür. Kalaazar ile ayırıcı ta­nı yapılmalıdır.

Primer deri infeksiyonu: Deride nodul, ül­ser veya yuvarlak halka şeklinde plaklar olu­şur. Bu lezyonlar genellikle selimdir. Bazen ya­yılma gösterebilir.

Tanı için kan, kemik iliği veya ülserlerden alman materyelden kültür yapılması gerekir. Karaciğer, dalak ve lenf bezleri biyopsi materyeli histolojik olarak incelenir, ayrıca bu mater­yelden kültür yapılır. Presipitasyon ve kompleman birleşmesi deneyleri vakaların ancak yarısında müsbettir. Histoplazmin deri testi ge­çirilmiş infeksiyonu gösterir.

Tedavide Amphotericin B kullanılır.

Nokardioz çocukluk çağında nadir görülen bir kronik hastalıktır. Etkeni olan Nocardia asteroides ve N. braziliensis, aside dirençli aktinomikoz sınıfından gram pozitif aerob bakteri­lerdir. N. braziliensis tropikal bölgelerde ayak­larda görülen deri lezyonlarma (miçelloma, madura ayağı) neden olur. Bu lezyonlar ödem ve cerahatli fistüller ile karakterizedir. Nocardia asteroides akciğer infeksiyonu veya beyin apse­leri oluşturur. Tüberküloz ile karışabilir. Tanı cerahatte veya balgamda mikroorganizmanın saptanması ve kültür ile konulur. Tedavide sulfonamidler kullanılır.