FİZYOLOJİ

Tiroid bezinin fonksiyonu hipotalamus ve hipofizi içine alan bir feedback mekanizmayla regüle edilir. Bir tripeptid olan thyrotropin releaşing factor (TRF) hipotalamusta oluşur ve hipofizden bir glikoprotein olan thyrotropin (TSH) saliminim stimüle eder. TSH, tiroid plazma membranındaki TSH reseptörlerine bağlanır, adenilat siklaz aktivite artımını stimüle eder ve bu c-AMP yapımını ve tiroid hücresel fonksiyonunu artırır.

Tiroid bezi Klinik Bulgular

Graves hastalığında tek veya multinoduler toksik guatrda görülmeyen eksoftalmus, pretiial miksödem veya vitiligo olabilir. Achille efleks zamanı’ hipertiroidide azalmıştır, hipotiroidide ise uzamıştır. Tiroid krizinin eşiğine gelen hastada tirotoksikoz semptom ve bulguları artmıştır ve hiperpreksi, taşikardi, kalp yetmezliği, nöromüsküler eksitasyon, delirium ve sarılık vardır.

B.Laboratuvar, Bulguları: Laboratuvar testlerinde T4, T3, T3 RU ve RAİ de artma vardır. İlaç kullanımı hikayesi önemlidir çünkü bazı ilaçlar ve organik iyodlu bileşikler bazı tiroid fonksiyon testlerini etkilerler. Aşırı iyod, iyoda bağlı hipotiroidizm veya iyoda bağlı hipertiroidizm ile sonuçlanabilir. Hipertirodizmin hafif şekillerinde rutin testlerde hafif derecede anormallik vardır. Bu durumda iki ek test yardımcıdır; T3 supresyon testi ve TRH testi. T3 supresyon testinde hipertiroidli hastalara eksojen T verildiği zaman tiroidin radyoaktif iyoa uptake’i suprese edilemez. TRH testinde hipertiroidili hastalara TRH verildiğinde serum TSH seviyesi artmaz.

Diğer bulgular düşük serum kolesterolü, lenfositoz ve ara sıra hiperkalsemi, hiperkalsiüri ve glukozüridir.

Tiroid Nodülleri

Klinisyen tiroidi palpe ederken sistematik olarak tek veya multinodül olup olmadığını, boyunda LAP olup olmadığını değerlendirmelidir. Tek bir nodulun malign olma şansı multinodüler olandan daha fazladır.

Radyoaktif iyot ile yapılan sintigrafi lezyonun tek veya multiple olup olmadığını, fonksiyon gösterip göstermediğini anlamakta çok yardımcıdır. Sıcak tek nodüller hipertiroidizme neden olabilirler ancak nadiren maligndirler. Bunun yanında soğuk tek noduller yaklaşık %20 oranında malignite riski taşırlar ve çıkartılmalıdırlar. Tiroid Ca multinodüler guatrda nadirdir. (%1). Fakat dominant veya büyüyen bir nodul varsa biyopsi yapılmalı veya çıkartılmalıdır. Çocukluk çağında boyunlarına radyoterapi yapılmış olan kimselerde bulunan tiroid nodüllerinin malign olma şansı %35-50’dir. Çocukken ortaya çıkan tiroid nodüllerinin malign olma şansı yakla şık %50’dir ve tiroidektomi genellikle endikedir.

Birçok hastada mikroskobik inceleme yapılmadan kanser olasılığını ekarte etmek güçtür. Eğer deneyimli bir endokrin patologu varsa perkütanöz iğne biyopsisi çok yardımcıdır. Sitolojik sonuçlar malign, benign, belirlenemeyen veya şüpheli ve yetersiz materyal olarak sınıflandırılır. Falsepositive kanser tanısı nadirdir ancak biyopsilerin %25’i yetersiz materyal olarak değerlendirilir ve benign olduğu bildirilenlerin %4’ü maligndir. Eğer yetersiz materyal olarak sonuç gelmişse biyopsi tekrarlanmalıdır. İğne biyopsisi radyoterapi öyküsü bulunanlara yapılmamalıdır çünkü radyasyon nedeniyle oluşmuş tümörler genellikle multifokaldir ve bu yüzden negatif bir sonuç değersizdir.

Eğer deneyimli bir patolog yoksa ultrasonografi yararlıdır. Bu teknikle solid ve kistik lezyonlar ayırdedilebilir ve 4 cm’den küçük saf kistik lezyonlar çoğunlukla malign değildir. Soğuk tek nodüllerin %10-20’si kistiktir. Americium Am241 kullanarak yapılan floresan scanning’de benign ve maligntiroid nodüllerini ayırmada kullanılmaktadır. Bu tekniğin avantajı vücuda radyoaktif materyal girmemesi ve boyna uygulanan total radyasyonun sadece 50 mRad. olmasıdır. Boynu da içeren bir akciğer grafisi trakeanın yer değiştirmesi, tiroid nodülündeki kalsifikasyonu,pulmoner metastazların varlığını göstermesi açısından yararlıdır.

TİROİDİN MALİGN TÜMÖRLERİ

_Bazı hastalarda boyuna radyasyon hikayesi

_Ağrısız ve büyüyen nodul, disfaji veya ses kısıklığı

_Sert veya fikse tiroid nodülü, cervikal LAP

_Normal tiroid fonksiyonu, radyolojide kalsifıkasyon, sintigrafide soğuk nodul, USG’de solid kitle, pozitif veya şüpheli biyopsi

Genel Düşünceler

Tiroid malign tümörlerinin kalsifikasyonu çok önemlidir, çünkü tiroid tümörleri çok çeşitli büyüme ve malign davranma potansiyeline sahiptir. Spektrumun bir ucunda papiller adenokarsinom diğer ucunda undiferansiye karsinom vardır. Papiller adenokarsinom genellikle genç hastalarda görülür, yavaş büyüme gösterir, lenfatiklerle geç metastaz yapar ve metastaz bulunsa bile yaşam süresi uzundur. Undiferansiye ca. yaşamın geç dönemlerinde ortaya çıkar ve kapsüllü değildir, küçük ve büyük anaplastik hücrelerden oluşmuş invaziv bir tümördür. Prognoz kötüdür ve hastada lokal rekürrens veya pulmoner metastaz veya her ikisi birlikte olur. Bu iki ekstrem uç arasında folliküler ve medüller karsinomlar, sarkomlar, lenfomalar ve metastatik tümörler vardır. Prognoz tümörün histolojik tipine, hastanın yaşına, cinsine ve tanı konduğunda tümörün yaygınlık derecesine bağlıdır.

PARATİROİD BEZLERİ EMBRİYOLOJİ VE ANATOMİ

Normal paratiroid bezi sarı-kahverengi, oval polipoid veya sferik ve ortalama 2x3x7 mm.dir. 4 normal paratiroidintoplam ağırlığı yaklaşık 140 mg.dir. Bu kapsüllü bezler genellikle inferior tiroid arterin bir dalı ile beslenir fakat superior tiroid veya nadiren thyroidea (ima) arterleriyle de beslenebilir.