Ameliyat özel kıyafetleri sadece ameliyathanede giyilmeli, hastanenin geri kalan bölümlerinde kullanılmamalıdır. Hekim ve hemşireler her hastayı takiben ellerini yıkamalı ayrıca cerrah son hafta içinde ellerini fırçalayarak yıkanmamışsa 5-10 dakika süre ile bu işlemi yapmalıdır. İki ameliyat arasında daha kısa süreli fırçalanma yeterli olabilir. Ameliyat odasındaki konuşma ve trafik de en aza indilmelidir.

Ameliyathane kural ve tekniklerinde herhangi bir yanlış uygulama cerrahi ekipte bulunanlardan biri tarafından gözlenecek olursa, bu durum süratle düzeltilmelidir. Cerrahi ekipte bulunanlarda, aksırma ve öksürmeye yol açabilecek üst solunum yolları, viral veya deri infeksiyonları varsa, bunlar ameliyata girmemelidir.

Hastanın derisinde yaygın bir şekilde bulunan bakteriler çok zaman infeksiyona yol açarlar. Antiseptik sabunlarla ameliyat öncesi alınan duşlar immiz yaralarda infeksiyonu %50 oranında azaltmaktadır. Ameliyattan hemen veya birkaç saat önce traş edilmesi yara infeksiyonu şansını %50 arttırmakta olup yapılmamalıdır. Ancak intrakraniyal ameliyatların çoğu saçlı derinin traş edilmesini gerektirdiğinden bu işlemin ameliyattan hemen önce ameliyathanede yapılması zorunlu olmaktadır.

Ameliyat sahasını kapsıyan deri antiseptikler ile temizlenmelidir. Burun ve göz çevresinde irritan olmayan ajanlardan benzalkonium tuzları kullanılmalıdır. Perianal deri ise en iyi olarak clorhexidine veya povidon iodine ile temizlenir. Diğer deri bölümleri için %0.5 lik iodine solüsyonu kullanılmalı ancak damlamaya engel olunarak iodine solüsyonunun fazlası alınmalıdır.

(1) Beklenen tipte kontaminasyona yönelik antibiyotik seçmek,

(2) İnfeksiyon riski antibiyotik kullanımını gerekli kılıyorsa antibiyotik kullanmak,

(3) Antibiyotikleri uygun zaman ve dozlarda vermek,

(4) Yan tesirler görülmeden ve faydaları azalmadan önce antibiyotiği kesmek şeklinde özetlenebilir.

Prevantif amaçlarla kullanılan antibiyotikler çok fazla toksik olmamalıdır. Ayrıca yerleşmiş infeksiyonlarda kullanılma indikasyonu olan birinci sıradaki antibiotikler seçilmelidir. Antibiyotiklere direnç çok süratle gelişebildiği için, profilakside sıklıkla kullanılan ajanlar daha sonraki tedavi dönemlerinde etkisini kaybedebilecektir. Profilaktik ajanların seçiminde etkinliği kadar emniyet sınırı ve fiyatı da göz önünde tutulmalıdır.

Profilaktik antibiyotik tedavisi yapılacak ameliyatta muhtemelen görülebilecek mikroorganizmalara yönelik olmalıdır. Ürolojik cerrahide ameliyat öncesi idrar kültürlerine dayanan antibiyotikler seçilmelidir. Kolon cerrahisinde, kullanılacak antibiyotikler hem anaeroblara hem de gram-negatif aeroblâra, jinekolojik cerrahide ise anaerobik bakterilere etki edebilmelidir. Protez veya diğer yabancı cisimlerin kullanıldığı temiz operasyonlarda antibiyotikler, o hastanede en çok problem yaratan bakteri hangisi ise (ki bu çok defa stafilokoklardır) onunlu mücadele edebilmelidir.

Antibiyotik profilaksisi bakterileri ortadan kaldıramaz. Ayrıca çok sayıda antibiyotiklerin kullanılması ilaç reaksiyonları riskini arttırır, dirençli bakteri suşlarının ortaya çıkmasına neden olur ve ayrıca pahalıdır. Antibiyotikler, kullanılmadıkları takdirde, yara infeksiyonunun önemli derecede artabileceği durumlarda veya kalp, damar ve eklem protezlerinin kullanıldığı hallerde, profilaktik olarak verilmelidir.

Cerrah, kendisinin infeksiyon yüzdesini düşük tutmak için, her hastasında antibiyotik kullanma eğilimini taşır. Bu stratejinin uygun olmadığını gösteren bir çok nedenler vardır.

(1) Temiz yaralar profilaktik antibiyotiklerin etkili olmadığı organizmalar ile infekte olabilir.

(2) Neticede dirençli organizmalar gelişerek hastanede daha yüksek riskli infeksiyona yol açabilir.

(3) Temiz vakalarda ilacın riski ve pahalılığı, sağladığı minimal faydalı tesirlerine oranla daha fazladır.

Profilaktik antibiyotikler ameliyattan sonra 48 saat içinde tercihen 12 saatte kesilmelidir. Eğer kontaminasyon, kardiak protezi olan hastalardaki damar içi kateterlerin uzun süre yerinde bırakıldığı hallerde olduğu gibi uzun süre devam edecekse, profilaksi daha uzun süreli olabilir. Bununla beraber, genelde kontaminasyon süresi uzadıkça antibiyotiklerin etkisi azalmaktadır.

(1) Hekimlerin çoğu ve bir çok hemşire hasta ile temas ettikten sonra uygun bir şekilde ellerini yıkamamaktadır. El yıkama tek başına en önemli önleyici tedbirdir.

(2) Cerrahlar hala antibiyotikleri çok sık ve çok uzun kullanmaktadırlar.

(3) Ameliyathane disiplini yeterli bir düzeyde sağlanamamaktadır. Eğer bu sayılan engeller aşılırsa infeksiyon ve komplikasyonların bir çoğu önlenebilir.