Taxııs baccata L. (Taxaccae) türünün kurutulmuş yapraklarıdır. Bu tür 20 m kadar bir yüksekliğe eriyebilen, kışın yapraklarını dökmeyen, çok uzun ömürlü bir ağaçtır. Yapraklar çok kısa saplı, tam, dar uzun biçimli, üst yüz koyu yeşil, alt yüz daha açık yeşil renkli. Meyva (kozalak) tek tohumlu, dış kısmı etli ve kırmızı renklidir.

Kireçli toprakları sever. Yabani olarak bilhassa Karadeniz bölgesi ormanlarında bulunur. Süs ağacı olarak park ve bahçelerde de yetiştirilmektedir (1).

Bileşim: Alkaloitler (taksin türevleri), uçucu yağ, acı madde ve tanen taşır.

Nurgün Erdemoğlu, Rize bölgesinde yetişen ağaçların, gövde ve dal kabuğu ve odun kısmında

bulunan alkaloitler üzerinde kapsamh bir çalışma yapmıştır (2).

Etki ve kullanılış: Yatıştırıcı, adet getirici, mide-vi ve gaz söktürücü etkilere sahipse de çok zehirli olduğundan nadiren kullanılır.

Toksikolojik etki: Bütün bitki ve bilhassa yaşlı yapraklar zehirlidir. İnsanlar ve hayvanlarda ölüm ile sonuçlanan zehirlenmeler yapmaktadır. Öldürücü doz insanlarda 2-5 gr, hayvanlarda (koyun, keçi, inek) ise kilo başına 10-12 gr’dır. Atlar bilhassa bu bitkiye karşı çok duyarlıdır. Kilo başına 2 gr yaprak, bir atın ölüm ile sonuçlanan zehirlenmesine sebep olmaktadır. İneklerde döl atımına sebep olur. öldürücü etkinin, kalp üzerinde, yüksükotu yaprağı glikozitlerin^ benzer bir etki sonucu meydana geldiği sanılmaktadır. Bu bitki ile zehirlenerek ölmüş hayvanların etleri, pişirildikten sonra bile tehlikelidir.

Diğer isimler: Akri (Artvin), Kadım ağ., Püren ağ. (Bolu).

T. brevifolia Nutt.: Bir Kuzey Amerika bitkisidir. Gövde ve dal kabuklarından elde edilen bir alkaloit olan taxol (paclitaxel) halen yumurtalık, meme ve akciğer kanserlerine karşı başarı ile kullanılmaktadır (3, 4).