Maîricaria chamomilia L. (Compositae) türünün gölgede kurutulmuş çiçek durumlarıdır. Bu tür 20-50 cm yükseklikte, çok dallı, yapraklan parçalı, tüysüz, çiçekleri küçük başlar (kapitulum) şeklinde, bir yıllık otsu bir bitkidir (Resim: 54). Türkiyede, yol kenarları ve boş tarlalarda bol miktarda yetişir. Avrupanm bazı ülkelerinde ekimi de yapılmaktadır.
Meyvanın tepesinde taç (korona) bulunup bulunmadığına göre birbirinden ayrılan 3 varyetenin Türkiyede bulunduğu bilinmektedir.
var. chamomilia – Yalnız dil şeklindeki çiçeklerin meyvalarında korona vardır.
var. pappulosa Margot et Reuter – Dil ve tüp şeklinde olan çiçeklerin meyvalarında korona vardır.
var. recutiîa (L.) Grierson – Meyvaların hiçbirinde korona yoktur.
Dış görünüş: Çiçek durumu 5-10 mm çapında, dil şeklindeki çiçekler beyaz renkli, bir sıra ve 12-20 tane? Tüp-.şeklindeki çiçekler sarı renkli, çok adette ve kapituiurhun ortasında. Çiçek tablası az çok koni biçiminde, üzeri çıplak ve içi boş (diğer papatyalardan farkı). Kokusu özel ve kuvvetli, tadı acımsıdır.
Toplama ve kurutma: Çiçek durumları sabahları el veya taraklı faraşlar ile toplanır ve çok ince bir tabaka halinde yayılarak gölgede kurutulur (1).
Bileşim: Uçucu yağ (% 0.2-1), rezin, acı madde ve fenolik bileşikler (flavonlar, kumarın) taşımaktadır. Uçucu yağ içinde chamazulen, terpenik ve seskiterpenik (bisabolol, bisabololoksit, bisabolo-noksit gibi) bileşikler bulunmaktadır.
Bu bileşiklerin Anadoluda yetişen M. chamomilia varyetelerinde de bulunduğu gösterilmiştir
Ege bölgesinden elde edilen materyeldeki uçucu yağ miktarı % 0.75 oranındadır (3).
Anadolu kökenli bazı materyelin uçucu yağında kamazulen bulunmadığı görülmüştür (2{3).
Dış pazarlar chamazulen taşımayan droglan satın almamaktadırlar. Bu nedenle, dış ülkelere papatya satışı yapabilmek için, chamazulen miktarı yüksek, çiçek açma süreci kısa ve hastalıklara mukavim türierin tohumlarının dış ülkelerden getirtilerek Ege bölgesinde yetiştirilmesi dışsatım yönünden yararlı olacaktır (6).
Eczacı Odası Bült. 12, Ocak (1983).
2 – Atasü, E.: Components of Matricaria chamomilia volatile oils – K.H.C. Başer ve N. Güier (eds.): Essential oils 22, İstanbul
(1993).
3 – Franz. C: Arzneidrogen, Qualitatssicherııng durch Anbau und Züchtung – Dtsch. Apoth. Ztg. 122: 1413 (1982).
4 – Sakar, M.K.: Mayıs papatyası (Matricaria chamomilia L.)’nın etken madde, farmakolojik etkisi bakımından Türk ilâç
sanayi ve dış satım yönünden değeri – İzmir Eczacı Odası Bült. 26 Eylül (1983).
5 – Franz, C. ve Vömel, A.: Ökologischer Vergleich von Kamillenkuitivars – Uluslararası Tıbbi Bitkiler Kollogiumu bildirileri
62, İzmir (1974).
6 – Sakar, M.K.: aynı yayın.
Etki ve kullanılış: İdrar çoğaltıcı, iştah açıcı, yatıştırıcı, gaz ve safra söktürücü etkileri bulunmaktadır. Haricen infusyon boğaz İltihaplarına karşı gargara halinde, iltihaplı yaralara (basur gibi) karşı ise pansuman halinde, ağrı kesici ve yara iyi edici olarak kullanılmaktadır.
Kullanılış şekli: Toz, 1-2 gr, günde birkaç defa. İnfusyon (% 1) sabahları aç karnına bir bardak içilir. Haricen yaralar veya basur memeieri bu infusyon ile yıkanır ve pansuman yapılır. Basur memelerinde, ağrı kesici ve tedavi edici diğer bir kullanılış şekli şöyledir: Bir oturak içine bir miktar kaynar su konulur, içine iki üç tutam papatya çiçeği atılır ve sıcak iken üzerine oturulur. Bu şekil sabah ve akşam olmak üzere günde İki defa tekrar edilir.
Papatya yağı (Oleum chamomillae): 25 g kuru papatya çiçeği 250 g zeytin yağı içinde, su banyosu üzerinde 2 saat ısıtılır, süzülür ve küçük şişeler İçinde saklanır. Ateş ve güneş yanıkları üzerine sürülerek kullanılır. Olumlu sonuçlar alınmaktadır.
Diğer isimler: Adi papatya, Babunç, Mayıs papatyası, Tıbbi papatya.