KETEN TOHUMU

Linum usitatissimum L. (Linaceae) türünün olgun tohumlarıdır. Bu tür 30-60 cm kadar yükseklikte, mavi çiçekli ve bir yıllık bir kültür bitkisidir. Memleketimizde tohum elde etmek için yetiştirilir.

Dış görünüş: 4-6 mm uzunlukta, yumurta biçiminde, yasşı^ parlak, kırmızımtırak esmer renkli, kokusuz ve yağlı lezzetli tohumlardır.

Bileşim: Müsilaj (% 10), sabityağ (% 27-41) (2) ve bir glikozit olan linamarin taşımaktadır.

Etki ve kullanılış:’ Eski Mısırlılar zamanından beri tanınıp kullanılan bir drogdur. Dahiien mekanik müshil olarak tesir eder. Buna sebep keten tohumu müsÜajırun su alarak barsakta şişmesidir. İnfusyon halinde, sindirim sistemi iltihapları ve tahrişlerine karşı, koruyucu olarak kullanılır. Haricen lapa halinde yumuşatıcı ve ağrı azaltıcı olarak etkilidir.

Kullanılış şekli: Dahiien müshil olarak, yemeklerden önce bir çorba kaşığı tohum tozu, bir bardak su ile alınır. Sindirim sistemi koruyucusu olarak infusyon (% 1-5) halinde kullanılır. Haricen kullanılan keten tohumu tozu kâfi miktar su ile lapa kıvamında pişirilir. Lapa sıcak iken, tülbent arasında, ağrıyan yere sarılır. Öksürük kesmek için lapa göğüs üzerine konulur,

Satıcıların keten tohumu tozu yerine bazen keten tohumu küsbesi (koftun), verdiklerine rastlanmıştır. Küspe yağ miktarının çok düşük (% 1-7) olmasi ile hakiki keten tohumu tozundan kolaylıkla ayırt edilebilir (3). Küspe ile hazırlanan lapanın etkisi zayıftır.

Antiseptik bir çözeltiye (meselâ % 8 gümüş nitrat çözeltisi) batırıldıktan sonra kurutulmuş olan keten tiftiği (charpie de lin) eskiden çıban ve

1  – Bois. D.: Les plantes alimeniaires 2: 527, Paris (1928).

2 – Della Sudda, G.: Etudes sur les falsifications pharmaceutiques, II. Farine de graine de lin – Gazette Medicale d’Orient 2:

159 (1858).

3 – Della Sudda, G.: aynı yayın.

Kereviz kökü (Radix Apii graveolentis) idrar arttırıcı, uyarıcı ve iştah açıcı etkilere sahiptir. Eğir kökü ile birlikte kaynatılarak prostat hastalıklarına ve idrar tutulmasına karşı kullanılmaktadır. Memleketimizde çok kullanılan bir sebzedir..

Yapraklı dalları taze halde sebze olarak yenir. İdrar arttırıcı ve adet söktürücü özelliklere sahiptir.

Bkz. Yabani kereviz.