Etiket: şifalı tohumlar

ACI BADEM TOHUMU

Sabit yağ ve bir glikozit (amigdalin) taşır. Bu glikozitin parçalanması ile, çok zehirli bir bileşik olan, siyanhidrik asit meydana gelir. Tohumlara zehirliliği veren bu bileşiktir.

Dahilen yumuşatıcı, öksürük kesici, idrar arttırıcı ve kurt düşürücü olarak etkilidir. Kurt düşürücü olarak günde 4-6 tohum yenilebilir. Yüksek miktarlarda tehlikelidir. 8-10 tohum ile zehirlenme belirtileri görülür. Öldürücü miktar 20 tohum civarındadır. Zehirlenme belirtileri görülür görülmez şahsın kusturulması gerekir. Yağ elde edildikten sonra kalan acıbadem küspesi de hayvanlar için zararlıdır. Zerdali ve şeftali tohumları da, amigdalin taşıdıklarından, aynı zehirli etkiye sahiptirler.

Konyada şeker hastalığına karşı kullanılır. Bunun için üç tane sabahları ve üç tane de akşamları aç karnına yenilir (1).

Tohumlardan su buharı distilasyonu ile Acı badem suyu (Aqua Amygdalae amarae) hazırlanır. Bu su koku verici ve öksürük kesici olarak Taflan suyu gibi kullanılmaktadır.

PAPAZOTU TOHUMU

Tohumlar 4-8 mm uzunluk ve 2 mm çapında, köşeli, bir ucu sivri, siyahımsı veya esmer renkli, kokusuz ve çok acı lezzetli taneler halindedir.

Alkaloitler (veratrin ve diğerleri, % 2-5) taşımaktadır (1).

Eskiden siyatik, romatizma ve mkris ağrılarına karşı ve felçlerde uyarıcı olarak dahilen kullanılırdı. Yüksek zehirliliği nedeniyle dahilen kullanılışı terkedilmiştir.Soğuk kanlı hayvanlara karşı çok zehirlidir. Bugün sinir ağrılarını (nevralji) yatıştırıcı ve baş bitlerini yok edici olarak kullanılmaktadır. Veteriner hekimliğinde, hayvanların vücut parazitleri ile mücadelede, haricen, kullanılmaktadır. Veratrin eldesinde bir ilkel maddedir.

Toz veya tentür, vücut parazitlerine karşı, deriye veya kıllı deriye (saçlara) sürülür.

Diğer isimler: Bitotu, Karabitotu

AYÇİÇEĞİ TOHUMU

Helianthus annuus L. (Compositae) türünün olgun meyvalandır. Bu tür bir yıllık, san çiçekli, otsu

bir kültür bitkisidir. Memleketimizde bilhassa yağ elde etmek için yetiştirilmektedir.

Meyvalarda % 35-50 arasında sabit yağ bulunmaktadır (4), Bu yağ “çiçek yağı” ismi altında yemeklik olarak kullanılır.

İdrar aıttıncı ve göğüs yumuşatıcı etkilere sahiptir. Haricen lapa halinde, çıbanları olgunlaştım makta kullanılır. Soğuk algınlıklarına ve solunum sistemi hastalıklarına karşı aşağıdaki preparat başarı ile kullanılır. 50 gr ayçiçeği meyvası 500 gr su ile 350 gr kalıncaya kadar kaynatılır, bezden süzülür. Sıvı kısmın üzerine 150 gr cin ve 150 gr şeker ilave edilir. Bu karışımdan günde 3-4 defa 1-2 çay kaşığı içilir.‘

Çiçek ve yapraklar ateş düşürücü ve balgam soktürücü bir etkiye sahiptirler.

Diğer isimler: Gündondü, Günebakan, Ayçiçeği tohumu.

MEVZEK TOHUMU

Youngken, H.W.: Texbook of pharmacognosy 187, Philadelphia (1948).

XV – TÜRKİYE’DE KULLANILAN TIBBİ BİTKİLER M 169

: 27). Meyva tüylü bir kapsüldür.Tohumlar 3-5 mm çapında, grimsi esmer veya siyahımtırak renkli, 3 yüzlü, üzeri ağımsı biçimde pürtüklüdür.

Anadoluda Ege ve Akdeniz bölgelerinin denize yakın yerlerinde yetişir. Dağlarda bulunmaz.

Sabit yağ ve alkaloitler (% 1) taşımaktadır. Ana alkaloitler delfinin ve stafisagrin’dir.

Eskiden yatıştırıcı (kuduz, tetanos, sara), müshil ve kusturucu olarak kullanılırdı. Yüksek zehirliliği nedeniyle dahilen kullanılışı terkedilmiştir, Bugün romatizma ve siyatik ağrılarını yatıştırıcı ve vücut parazitlerini yok edici olarak haricen kullanılmaktadır.

Toz, infusyon {% 1-3) veya merhem (10 gram tohum tozu, 200 gr eritilmiş lanolin içinde bir müddet tutulur ve sonra sıcak iken süzülür) vücuda veya başa sürülür. Haricen bile tehlikeli bir drogdur. Bu nedenle dikkatli kullanılmalıdır. Aşağıdaki zehirlenme arazlarından biri görülür görülmez kullanmayı kesmelidir.

Diğer isimler: Kokarot, Kokarotu, Mezevek, Mezvek, Müzüdek.

Toksikolojik etki: Tohumlar çok zehirlidir. Kusma, ishal, kasılma, felç ve nefes darlığı ile başlayan ve bazen Ölümle sonuçlanan zehirlenmeler yapar. Tohumların dahilen Öldürücü miktarı 4-5 gr arasındadır. Zehirlenmeler genellikle tohumların, vücut parazitlerine karşı, kullanılması sırasında meydana (1).

‘-t- Anadoluda 20 kadar Delphinium türü yetişmektedir. Bunlar henüz kimyasal veya toksikolojik yönden incelenmemiştir. Ekserisi zehirli bitkilerdir.

D. ajacis L. (Syn: Consolida orientalis (Gay) Schröd.) ve D. consolida L. (Syn: Consolida rega-lis S.F. Gray subsp. regalis) türlerinden elde edilen tohumlar da parazitlere karşı bitotu tohumu gibi kullanılır.

BOYOTU TOHUMU

Trigonella foenum-graecum L. (Leguminosae) türünün olgun tohumudur. Bu tür 10-50 cm yükseklikte, çiçekleri sanmsı-beyaz, bazen hafif pembe renkli. Meyva düz veya biraz kıvrık, 5-1İ cm uzunlukta ve 10-20 tohumludur. Orta ve Güneydoğu Anadoluda, tohumları için yetiştirilir.

Dış görünüş: 3-5 mm uzunlukta, sert, köşeli, üzeri ince pürtüklü, esmer kırmızı veya sarımsı esmer renkli, kokusuz ve hoş olmayan lezzetlidir. Tohumlar toz edilince kuvvetli ve özel bir koku duyulur.

Bileşim: Sabit yağ, müsilaj, fosforlu organik bileşikler (fitin), kolin, trigoneliin ve hidroliz sonucu diosgenin veren bir saponin taşımaktadır.

Etki ve kullanılış: Göğüs yumuşatıcı, balgam söktürücü ve müshil etkileri vardır. Eski devirlerden beri kullanılan bir kuvvet verici ve cinsel arzuyu arttırıcıdır, Pastırmanın üzerine sürülen “Çemen” isimli karışımın ana maddesini oluşturur. Bazı baharatın terkibine girer. Konyada şeker hastalığına karşı kullanılır. Bunun için çemen tohumu toz edilir ve bu tozdan, sabah ve akşam aç karnına, iki kahve kaşığı bir bardak su ile içilir (1). Tohumlardan hazırlanan lapa haricen çıbanların olgunlaştınl-masında kullanılır.

Kullanılış şekli: Toz 0.5-1 gr, günde birkaç defa, hap halinde. Dekoksiyon (% 5) günde 2-3 bardak.

Diğer İsimler: Buyotu, Çemenotu.

POY: Tohum alındıktan sonra geriye kalan meyva parçalarının toz edilmesi ile elde edilen bir üründür. Halen bilhassa İnegöl ve Karacabey köylerinde elde edilmektedir.amgısL

Açık san renkli, hafif kokulu ve lifli bir tozdur. İstanbul ve Bursa bölgelerinde baharat olarak kullanılır. Kullanılışı Bulgar göçmenleri tarafından başlatılmış ve zamanla yaygınlaşmıştır.