AYVA ÇEKİRDEĞİ

Ayva çekirdeği sabit yağ ve müsilaj £%20) taşımaktadır.

Dahilen dekoksiyon halinde (%2-3) çocuk ishallerine karşı, haricen gargara halinde boğaz hastalıklarında ve deri üzerine tatbik edilerek yumuşatıcı olarak kullanılır.

Ayva meyvası (Fructus Cydoniae) dahilen kabız olarak etkilidir. Komposto halinde veya taze ayvanın sıkılması ile elde edilen usarenin bal ile tatlandırılarak alınması şeklinde kullanılır. Etkili

1  – Lemery, N.: Dictionnaire ou traite üniversel des drogues simples 525, Rotterdam (1727).

2 -. Flückiger, F. A. and Hanbury, D.: Pharmacographia 276, London (1879).

3 – Zeybek. N.: Ein Bericht über den echten Storaxbaıım ıStyrax officinale L.) – Ege Üniv. Fen Fak. îlmi Raporlar Serisi No.

13, İzmir (1963).

4 – Zeybek, N.: Liefert Styrax officinalis L. ein Harz? – Ber. Schweiz. Bot. Ges. 80: 189 (1970).


ve zararsız bir kabızdır. İshallerde başarı üe kullanılır. Ayva yaprağı (Folium Cydoniae), dekoksiyo-nu (% 3) uykusuzluk ve sinirlilik hallerinde yatıştırıcı olarak etkilidir. Zayıf bir ateş düşürücü özelliği de vardır. Kumaş boyamakta da kullanılmaktadır.

AKYILDIZ SOĞANI

Ornithogalum umbellatum L. (Lıliaceae) ve buna benzer diğer türlerin taze yumrusudur. Bu tür 20-30 cm yükseklikte, beyaz çiçekli, otsu ve çok yıllık bir bitkidir. Çiçekler gövdenin ucunda ve 8-20 tanesi bir arada bulunur. Anadoiuda yaygın bir türdür.

Yumruları Dioscorides döneminden beri kusturucu ve çıban açıcı olarak tanınmıştır. Taze veya pişmiş yumru çıban üzerine sarılır ve çıbanın olgunlaşıp açılması sağlanır.

Anadoluda 30 kadar Ornithogalum türü bulunmaktadır. Bunlardan aşağıdaki türler sebze olarak kullanılır.

O. comosum L. – Bitki sebze olarak kullanılır.

O. lanceoîatum Labill. – Yapraklan Güney Anadolu’nun dağ köylerinde sebze olarak kullanılmaktadır.

O. latifolium Baker – Yaprakları sebze olarak yenir.

O. pyrenaicum L. – Yapraklan sebze olarak yenir.

1O. sibthorpii W. Greuter (Syn: O. namım Sibth. et Sm.) – Çiçekli ve yumrulu bitki, ilkbaharda İstanbul pazarlarında “Çiğdem” ismi altında satılır ve sebze olarak kullanılır.

Ornithogalum türlerinin, bilhassa soğanlarında, kalbe etkili bazı zehirli bileşikler (konvallatoksin ve diğer glikozitler) ve saponinler taşıdığı bilinmektedir. Bu nedenle yumruların yüksek miktarlarda yenilmesi bazı zararlı etkiler meydana getirebilir (2).

Kurutulmuş Akyıldız soğanı, Anadolunun bazı bölgelerinde (Konya) toz edildikten sonra, salep yerine, dondurma yapımında kullanılmaktadır. Bu bitkinin yumruları müsilaj taşıdığından dondurmaya bir kıvam vermektedir.

Akyıldız yumrusu tozu bol miktarda iğne şeklinde kristaller ve az miktarda, çaplan 18-28 mikron arasında değişen, nişasta taneleri taşıması nedeniyle diğer bitkisel droglardan mikroskobik analiz sonucu kolaylıkla ayrılabilir.

AKASYA ÇİÇEĞİ

Robinia pseudoacacia L. (Leguminosae) türünün kurutulmuş çiçekleridir. 25 m kadar yükselebilen ve kışın yapraklarını döken bir ağaçtır. Vatanı Kuzey Amerika olmakla beraber Türkiyede parklar ve yol kenarlarında bol olarak yetiştirilmektedir. Çiçekler kelebek biçiminde, beyaz renkli, hoş kokulu ve birçoğu bir aradadır.

Uçucu yağ ve alkaloit (robinin) taşır. Yatıştırıcı, kabız ve safra arttırıcı etkileri vardır. İnfusyon halinde (%’ 2-3) kullanılır. Yapraklan ve gövde kabuğu da aynı etkilere sahiptir. Yüksek miktarlarda alındığında hafif zehirlenmeler yapar.

Diğer isimler: Salkım çiçeği.

ADİ ÇÖREKOTU TOHUMU

Dış görünüş: Üç yüzlü, siyah renkli, 1.5-2 mm uzunlukta, acımsı lezzetli ve özel kokulu tanelerdir. Koku tohum ezilince kolayca hissedilir.

Bileşim: Sabit yağ (% 30-45), uçucu yağ, acı madde ve saponinler taşımaktadır.

Etki ve kullanılış: İdrar ve süt arttırıcı, iştah açıcı ve adet söktürücü etkilere sahiptir. Yakın Doğuda, ekmek ve çörekler üzerine konularak, kullanılan bir baharattır.

Kullanılış şekli: İnfusyon,(% 2-5) günde 2-3 bardak içilir. Nazara karşı tütsü halinde kullanılışı çok yaygındır.

Diğer isimler: Çörekotu, Ekilen çörekotu, Kara çörekotu, Siyah kimyon.