Youngken, H.W.: Texbook of pharmacognosy 187, Philadelphia (1948).

XV – TÜRKİYE’DE KULLANILAN TIBBİ BİTKİLER M 169

: 27). Meyva tüylü bir kapsüldür.Tohumlar 3-5 mm çapında, grimsi esmer veya siyahımtırak renkli, 3 yüzlü, üzeri ağımsı biçimde pürtüklüdür.

Anadoluda Ege ve Akdeniz bölgelerinin denize yakın yerlerinde yetişir. Dağlarda bulunmaz.

Sabit yağ ve alkaloitler (% 1) taşımaktadır. Ana alkaloitler delfinin ve stafisagrin’dir.

Eskiden yatıştırıcı (kuduz, tetanos, sara), müshil ve kusturucu olarak kullanılırdı. Yüksek zehirliliği nedeniyle dahilen kullanılışı terkedilmiştir, Bugün romatizma ve siyatik ağrılarını yatıştırıcı ve vücut parazitlerini yok edici olarak haricen kullanılmaktadır.

Toz, infusyon {% 1-3) veya merhem (10 gram tohum tozu, 200 gr eritilmiş lanolin içinde bir müddet tutulur ve sonra sıcak iken süzülür) vücuda veya başa sürülür. Haricen bile tehlikeli bir drogdur. Bu nedenle dikkatli kullanılmalıdır. Aşağıdaki zehirlenme arazlarından biri görülür görülmez kullanmayı kesmelidir.

Diğer isimler: Kokarot, Kokarotu, Mezevek, Mezvek, Müzüdek.

Toksikolojik etki: Tohumlar çok zehirlidir. Kusma, ishal, kasılma, felç ve nefes darlığı ile başlayan ve bazen Ölümle sonuçlanan zehirlenmeler yapar. Tohumların dahilen Öldürücü miktarı 4-5 gr arasındadır. Zehirlenmeler genellikle tohumların, vücut parazitlerine karşı, kullanılması sırasında meydana (1).

‘-t- Anadoluda 20 kadar Delphinium türü yetişmektedir. Bunlar henüz kimyasal veya toksikolojik yönden incelenmemiştir. Ekserisi zehirli bitkilerdir.

D. ajacis L. (Syn: Consolida orientalis (Gay) Schröd.) ve D. consolida L. (Syn: Consolida rega-lis S.F. Gray subsp. regalis) türlerinden elde edilen tohumlar da parazitlere karşı bitotu tohumu gibi kullanılır.