Difteri, kızamık, poliomyelit antikorları IgG grubundandır ve transplasenter olarak anneden çocuğa geçer. Çocuğa geçen bu antikorlar her 3-4 haftada bir yarılanarak azalır. Erişkinlerin bü­yük çoğunluğu bu hastalıkları klinik veya subklnik olarak geçirmiş veya bunlara karşı aşılanmış­tır. Bu nedenle sütçocuklannın büyük çoğunluğu da sözü edilen hastalıklara bağışık olarak doğar­lar. Bu bağışıklık çocuğu ilk 3 ay tam olarak ko­ruyacak düzeydedir. Antikor titresinin giderek azalması ile yaklaşık 6 ncı ayda bağışıklık ortadan kalkar. Boğmacaya karşı transplasenter bağışık­lık kazanılmaz.

PASİF EDÎNSEL BAĞIŞIKLIK

Belirli infeksiyonlara karşı aşılanmış hay­vanlardan elde edilmiş serum veya bu serumdan elde edilmiş gammaglobülinlerin iheterolog pa­sif bağışıklık) veya insan serumundan elde edil­miş gammaglobülinlerin (homolog pasif bağı­şıklık) uygulanması ile sağlanan kısa süreli bağışıklıktır.

HETEROLOG PASİF BAĞIŞIKLIK

Allerjik reaksiyonlara yol açabilmesi nede­niyle uygulama alanı sınırlı olan bir yöntemdir. Bu yöntemde toksin verilerek antikor yanıtı oluşturulmuş at veya sığırlardan elde edilen se­rumlar kullanılır. Antidifterik serum, antiteta-nik serum, yılan ve akrep zehirlerine karşı kullanılan serumlar heterolog pasif bağışıklık sağ­layan preparatlardır.

Standart gamma globülin

Standart gammaglobülin için immun serum glo “stilin ClSg), human immunoglobülin, pooled gammaglobülin terimleri de kullanılır.

Toplumda bireylerin büyük çoğunluğu, kli­nik veya subklinik olarak kızamık, kızamıkçık ve A hepatiti geçirmiş olduklarından bu hastalıklara karşı antikor taşırlar. Bu nedenle birey­lerden rastgele alman kanlardan hazırlanan standart (pooled) gammaglobülin, bu infeksiyonlara karşı homolog pasif bağışıklık sağlar. Stan­dart gammaglobülin, immun yetersizliği olan hastaların tedavisinde de homolog pasif edinsel bağışıklık sağlamak amacıyla kullanılır.

Standart gammaglobülin, kızamıklı bir has­ta ile karşılaşmayı izleyen 5-7 gün içinde yapı­lırsa koruyucu etki sağlar. Bu uygulama ile kı­zamığa karsı aşılanmamış çocuklarda geçici bir bağışıklık sağlanır. Gammaglobülin, 0.25 ml/kg dozda, kas içi CİM) injeksiyon olarak uygulanır.

Standart gammaglobülinin bir diğer kulla­nılma yeri, A tipi (infeksiyöz) hepatit profilak-sisidiF. Doz 0.02-0.06 ml/kg İM dir. A tipi infek­siyöz hepatitin kuluçka süresi 15-55 gün olduğu­na göre gammaglobülinin ilk 15 gün içinde uy­gulanması uygundur. Gammaglobülinlerin yarı­lanma süreleri 3-4 haftadır. Bu nedenle 0.06 ml/kg dozda verildiğinde yarılanmaya karsın infeksiyöz hepatitten koruyuculuk 5 ay devam edebilir.

Kızamıkçıklı bir hasta ile karşılaşmış, gebe­liğin ilk 3 ayındaki anneye gammaglobülin 0.2-0.3 ml/kg olarak (60 kg üzerindeki kadınlar için toplam doz 20-30 mi) kas içine uygulanır. Ancak, standart gammaglobülin bugün kızamıkçık için etkin bir koruma yöntemi olarak kabul edilme­mektedir.

Hiperimmun spesifik gammaglobülinler be­lirli bir infeksiyon geçirmiş veya buna karşı aşılanmış insan serumlarından elde edilmiş gammaglobülinlerdir. Spesifik bir hastalığa karşı yük­sek düzeyde antikor içeren özel preparatlardır. Bu preparatlar insan kaynaklı olduğu için, anafilaksi ve serum hastalığı gibi reaksiyonlara ne­den olmamaktadır. Hiperimmun spesifik gam­maglobülin uygulanması ile kuduz, hepatitis B, varisella-zoster, tetanos gibi infeksiyonlara kar­şı pasif bağışıklık sağlanabilmekte, ayrıca ye­ni doğum yapmış Rh (-) kadınlara Rho (D) im­munoglobülin verilmesi için izosensitizasyon ön-lenebilmektedir. Ticarette bulunan hiperimmun gammaglobülin preparatları aşağıda sıralanmış­tır:

Hepatitis B immunoglobülin (HBIG) ; 1: 100.000 den daha yüksek titrede anti-HBs antikorları içeren bir preparattır. HBsAg-pozitif annenin çocuğuna aşı ile birlikte bir doz HBIG 0.5 mi İM olarak uygulanır. HBsAg-pozitif kan ile perkütan, permukozal karşılaşmada veya HBsAg-pozitif kişi ile cinsel karşılaşmada doz 0 06 ml/kg İM olarak hesaplanır.

Tetanos immunoglobülin (TIG) : Antitetanik serum uygulanmasında olduğu gibi, bu preparat da yaralanmalarda kişinin aşılanma durumuna ve yaranın durumuna göre (kirli, temiz, baş ve ekstremit elerde) uygulanmaktadır. Yaralanma­larda TIG nin profilaktik dozu 250 Ünite İM ola­rak önerilmektedir. Aşı ile birlikte TIG kullan­dığında ayrı enjektör ile ayrı bölgeye uygulan­malıdır.

Zoster immunoglobülin (ZIG) ve varisella-zoster immunoglobülin (VZIG).- ZIG ile varisel-laya karşı pasif bağışıklamada başarılı sonuç­lar alınmıştır. ZIG temastan sonraki ilk 72 saat­te 5 mi İM olarak kullanılmıştır. Varisella-zoster immunoglobülin de (VZIG) aynı amaçla kulla­nılmaktadır. Yüksek oranda V-2 antikorları içe­ren bu preparat, ZIG nin yerini almıştır. Gerek ZIG gerekse VZIG, immun durumu iyi olmayan kişide varisellayı modifiye etmek için kullanıl­maktadır. VZIG, her 10 kg için 1.25 mg olarak İM yoldan verilmektedir.

Rabies immunoglobülin (RIG) .* Kuduz profi. laksisinde kullanılan bu preparat hiperimmüni-ze insan donörlerinin plazmasından elde edilir. Bu preperatm kuduza karşı nötralizan antikor içeriği 150 İU/ml dir. Pediatrik kullanım için 2 mi lik (300 İU) ve erişkin için lOmllik (1.500 İU) ampulleri bulunmaktadır. RIG daha önce aşılan­mamış ve kuduzla temas eden kişiye 20 ÎU/kg olarak İM uygulanır. Bu dozun yarısı ışınlan yere, kalan yarısı da başka bölgeye enjekte edi­lir. Aşılanmamış ve kuduz virusu ile karşılaşmış olma şüphesi olan bir kişiye RIG ile aynı anda HDCV (human diploid celi vaccine) kuduz aşı­sına başlanması ve 0, 3, 7, 14 ve 28. gim olarak beş doz şeklinde uygulanması gerekmektedir. Da­ha önce aşılanmış bir kişinin kuduz hayvan ile karşılaşması durumunda RIG kullanılmasına ge­rek yoktur. Bu durumda yalnız iki doz HDCV ya­pılmalıdır.

Pertussis immunoglobülin: Boğmacayı önle­mekte veya şiddetini azaltmakta etkili olmadığı için artık kullanılmamaktadır.

Mumps immunoglobülin; Kabakulağa karşı korunmada özellikle meningoensefalit ve orşiti önleyeceği düşüncesiyle kullanılmış, ancak etkin­liği kanıtlanamamıştır. Kabakulak profilaksisin-de standart immunoglobülin de etkisizdir.

Taze dondurulmuş plazma .Sağlıklı kişiler­den elde edilen taze dondurulmuş plazma uygu­laması da, homolog pasif edinsel bağışıklık sağ­lamak amacıyla immun yetersizliği olan hasta­larda kullanılan bir yöntemdir.