Çocuklarda İlk yaştan sonra beslenme

Süt çağındaki bir bebek, bakımı ve beslene­bilmesi için tamamiyle annesine veya bakıcısı­na bağımlıdır. İlk yaştan sonra bu bağımlılık aza­lır ve genellikle 10 11 yaşlarında bir çocuk ne yiyeceğine kendisi karar verir. Çocuğun bu aşa­maya istenilen olgunlukta erişebilmesi için kü­çük yaştan başlayarak uygun ve dengeli bir beslenme rejimine alışması, iyi beslenme alış­kanlıkları edinmesi, okul döneminde verilecek eğitimle beslenme ve sağlık kavramlarının yer­leşmiş olması gereklidir.

1 2 yaş  arası çocuklarda beslenme

İlk yaştan sonra çocuk giderek bağımsızlığı­nı kazanır, kendi kendine yemek yemeyi öğre­nir. 9 12 ay arasında herşeyi ağzına götüren ço­cuk, yiyecekleri diğer eşyadan ayırt etmeye başlar. Ekmek, elma dilimi gibi yiyecekle­ri eline vermek, kaşık ve bardağı kendi­si tutarak ağzına götürmesine yardımcı ol­mak, çocuğun erken yaşta yemeğini kendisi ye­mesi becerisini kazanmasını kolaylaştırır. 1 2 yaş arası çocuklarda yemek seçme, psikolojik neden­lerle yemeği reddetme gibi davranışlara sık rast­lanır. Anne ve babanın yedirme için ısrarları, ödüllendirme, ceza verme gibi yemek yeme sü­recini vurgulayan tutumları çocuğun yeme alış­kanlıklarım olumsuz yönde etkiler. Çocuğun bar zı günler az, diğer günler fazla yemesi bu yaşın özelliğidir ve üzerinde durulmamalıdır. Bunun­la birlikte yemeklerini belirli saatlerde vermek, öğünler dışında yemesine izin vermemek gibi önlemlerle çocuğu düzenli bir beslenme prog­ramına alıştırmaya çalışılmalıdır. Yine bu dö­nemde çocuk zorlanmadan değişik yemek çeşitle­rine alıştırılmalı, bu şekilde ileri yaşlara uzanan yemek seçme alışkanlığı edinmemesi için çaba

Gösterilmelidir. Çocuğun bir tek besin türüne bağımlı kalmamasına dikkat edilmelidir. Bu du­rumun en sık rastlanan örneği bazı çocukların aşırı miktarda süt içmeleri ve bu nedenle bir­çok besini reddetmeleridir.

Yemek terbiyesi ve uygun «yeme alışkanlığı» eğitimi küçük yaşta başlatılırsa etkin olur. 1 2 yaş arasında çocuk, mama iskemlesine oturtula­rak arada aile sofrasına katılabilir. Yemek zama­nının ailenin biraraya geldiği, kavgasız gürültü­süz, neşeli, sosyal bir olay olduğunu, yemeğin belirli bir düzen içinde sunulduğunu, dağıtıldı­ğını ve yendiğini çocuk görerek öğrenmelidir. Bü­yüklerin yemek seçmesi, yemeği beğenmemesi gibi davranışları çocuğa olumsuz etki yapar. Faz­la tuzlu alışkanlığı bu yaşta yerleşebilir. Sofra­da anne ve babasının yemeklere tuz kattığını gören çocuk bunu taklit eder. Şeker yemek ve kokakola, şeker ilaveli meyve suları içmek gibi alışkanlıkların da genellikle bu yaşta ve büyük­lerin özendirmesi ile edinildiği unutulmamalıdır.

1 2 yaş arası çocuklara verilecek besinler ko­lay çiğneyebileceği ve yutabileceği türden ol­malıdır. Sosis, fıstık, üzüm, küçük şeker gibi besin maddeleri ile aspirasyon ve ölüm vakaları bildirilmiştir. Çocuğa yiyeceği çiğnemeden yut­mamak, çok aç olduğu zaman bile telaşlı ye­memek adetleri sabırla öğretilmelidir. Bu yaş­ta da daha büyük yaşlarda olduğu gibi çocuğun 1) et, balık, tavuk, yumurta, 2) süt ve sütlüler, peynir, yoğurt, muhallebi, vb., 3) meyve ve seb­zeler, 4) unlular, patates, pirinçten oluşan dört ana besin türünü içeren karışık bir diyet alma­sına özen gösterilmelidir. Total enerji alımının % 60 ı karbonhidrat, % 25 30 u yağ ve % 10 15 i protein şeklinde olmalıdır.

1 2 yaş arasında çocukların günde üç öğün yemeleri yeterlidir. Günde iki kez de öğün ara­larında meyve veya meyve suyu, bisküvi, yoğurt gibi besinler verilebilir.

Çocuğa yiyecekler küçük porsiyonlar şeklin­de verilmelidir. Bu şekilde çocuk yemeğini bitir

Me alışkanlığı edinir. Şişmanlığa eğilimli ço­cuklar dışında çocuğun yiyeceği miktar isteğine bırakılır.

1 2 yaş arası çocukların günlük beslenme programına bir örnek tablo 7.7.1 de verilmiştir. Öğün saatleri çocuğun uyku düzenine göre bi­raz ileriye veya geriye kaydırılır. Uykusu gel­miş, yorgun bir çocuk huzursuz olur ve yemeği reddeder.