Diyetteki a vitamini esterleri ince barsak lümeninde hidrolize olarak retinolü meydana getirir. Retinol ince barsak mukozasından geçerken tekrar esterleşir. Besinlerdeki beta karotenlerin % 60 70 i de emilim sırasında retinil ester şekline dönüşür. Dolaşımda a vitamini şilomik ron şeklinde taşınarak karaciğerde depolanır. Gereksinime göre, serbest retinole hidrolize olur
A vitamini
Beta karoten
Cprovitamin a)
D vitamini
E vitamini
K vitamini
Tiamin
Riboflavin
Piridoksin
Folik asit
Biotin
C vitamini
Balık, karaciğer, yumurta, süt, tereyağı yeşil yapraklı sebzeler, portakal, limon
Balık, yumurta sarısı, karaciğer
Taneli hububat, sıvı yağlar, süt, soya fasulyesi, turp, yeşil sebzeler
Süt, yeşil yapraklı sebzeler, karaciğer
Karaciğer, et, süt, taneli hububat, yeşil sebzeler
Et, süt, yumurta, yeşil sebzeler, taneli hububat
Karaciğer, et, taneli hububat, mısır, soya fasulyesi
Et, balık, taneli hububat, yeşil sebzeler
Karaciğer, yeşil sebzeler, portakal, tahıl unları
Et, süt, yumurta
Karaciğer, yumurta sarısı, amerikan fıstığı
Limon, portakal, greypfrut, domates, lahana, patates, kadın sütü
Ve bir bölümü spesifik bir proteine «retinol bağlayıcı protein» (rbp), bir bölümü de prealbü mine bağlanarak etki göstereceği yere taşınır.
Serum normal a vitamini düzeyi sütçocuk larında 20 50 (ig/dl, daha büyüklerde 30 225 lig/âl dir. A vitamininin görme işlevindeki rolü önemlidir. İnsan retinası iki ayrı fotoreseptör sistemi içermektedir. Bunlardan çubuklar ışığa, konik olanlar renklere duyarlılık gösterirler. A vitamini loş ışıkta görmeyi sağlayan çubuk hücrelerde bulunan rodopsinin ve parlak ışıkta görmeyi sağlayan konik hücrelerde bulunan iodop sin adlı görme pigmentlerinin bileşimine girer. Bu fotosensitif pigmentlerin retinada «retinal» ile bağlanan proteinleri farklıdır. 11 trans retinal karanlıkta 11 cis şekline dönüşür. Bu opsin ile birleşerek «rodopsin» i yapar. Işık kaynağından gelen enerji ise 11 cis retinol’ü 11 trans retinal şekline dönüştürür. Bu enerji değişimi optik sinir yolu ile beyine taşınan ve ışıkta veya karanlıkta görmeyi sağlayan uyarıları oluşturur.
Rodopsin ışığa karşı duyarlı olduğu için, ışığa maruz kalınca parçalanır. Ortamda yeterince a vitamini bulunursa karanlıkta bu pigment yeniden yapılır. A vitamini eksikliğinde özellikle loş ışıkta görme yeteneği azalır.
Karanlıkta
Görme işlevindeki rolünün yanısıra, vücut membranlarınm stabilitesi, epitel hücrelerinin bütünlüğü, müküs salgılama yeteneği, büyüme ve kemik gelişmesi için a vitamini gereklidir.
İnsanlar provitamini sebzelerden, a vitaminini ise balık yağı ve hayvansal besi kaynaklarından sağlarlar. Anne sütü, inek sütü ve endüstriyel çocuk sütleri a vitamininden zengindir.
A vitamini için günlük önerilen miktar 200 iu/100 kcal dir (tablo 7.4.1). Günde 20.000 iü a vitamininin bir ay kadar bir süre alınması toksik belirtilere yol açar. Toksisite belirtileri anoreksi, saç dökülmesi, kemiklerde ağrı ve frajilite, uzun kemiklerin kalınlaşması ve dermatitistir. Hassasiyet kişiden kişiye değişir.
Fazla miktarda karoten alınmasının deride renk değişikliği (sarılık) dışında zararı yoktur.