Metabolizma sonucu ortaya çıkan hidrojen iyonları 2 büyük sistemle tamponlanır. Birincisi hücre içi proteinleri, örneğin eritrositlerdeki hemoglobin daha önemli olanı ise Hendersen-Hasselbach eşitliğinden anlaşılabilen bikarbonat/karbonik asit sistemidir.PH =PK+log

0.03xPCO2

(denklem 4)

HCO/H2CO3 sistemi için PK 6.1 dir.

Hidrojen iyon konsantrasyonu pH ile ters logaritmik şekilde ilişkilidir. 4 numaralı denklemin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi logaritmayı ortadan kaldırdığı için daha kullanışlıdır.

IH*- 24xPC°a

(HCO3)

(denklem 5)

pH 7.1-7.5 sınırları içindeyken pH ile hidrojen iyon konsantrasyonu arasında yaklaşık olarak ters lineer bir ilişki vardır: pH daki her 0.01 düşüş için hidrojen iyon konsantrasyonu 1 mol artar. Normal kan pHsı olan 7.40’m 40 nmol/L hidrojen iyon konsantrasyonuna eşit olduğunu bilerek 7.1 ile 7.5 arasındaki pH’larda yaklaşık olarak hidrojen iyon konsantrasyonunun hesaplamak mümkün olur. Örneğin 7.30 pH 50 n mol/L hidrojen iyon konsantrasyonuna karşılık gelir. Bu tahmin verilen pH sınırlarının uçlarında %10 yanılma payı içerir.

5 nolu denklemin sağ tarafına dikkat edilecek olursa hidrojen iyon konsantrasyonunun PCO2 nin plazma bikarbonat konsantrasyonuna oranı ile belirlendiği ortaya çıkar. Vücut sıvılarında CO2 erir ve asit-baz çiftinin asidini oluşturan karbonik asit yapmak üzere su ile birleşir. Bu üç değişkenin herhangi ikisi bilindiğinde üçüncüsü denklemden hesaplanabilir.

5 nolu denklem metabolizma sonucu oluşan asidi vücudun nasıl attığını gösterir. Akciğer havalanması ile kan PCO2 si çok dar sınırlar içinde kontrol altında tutulur. Plazma bikarbonat konsantrasyonu böbrek tubulusları tarafından 3 büyük mekanizma ile ayarlanır:

(2) hidrojen iyonları ilk oluştuğunda bunları tamponlayan bikarbonatı tekrar oluşturmak ve günlük asit üretiminin üçte birinin atılımında araç rolü oynamak üzere hidrojen iyonları titre edilebilir asit şeklinde atılır ve