Pulmoner ödem alveoler duvarlarda (pulmoner interstisyumda) ekstravasküler sıvıda artış olarak tanımlanır, şiddetli olduğunda takiben alveoler boşlukları da etkiler.
Patogeneznormalde sıvıyı kapillerlerden dışarı iten hidrostatik basınçla, içerde tutan kolloid osmotik (onkotik) basınç arası bir denge vardır. Bu denge öyle kurulmuşturki sadece küçük bir miktar sıvının interstisiyuma geçişi sağlanır. Bu sıvıda akciğerlerden lenf kanalları yoluyla drene olur.
Pulmoner ödemde akciğerlere geçen sıvı miktarı lenfatik drenaj kapasitesini aşar ve interstisiyumda sıvı birikimi olur. Bu akciğerlerin sertliğini artırır ve sübjektif bir dispne hissine yol açar.
Makroskobik olarak akciğerler ağır ve konjesyonedir. Fotal durumlarda kesit yüzeylerinden sıvı akar ve sıklıkla büyük hava yollarında sıvı görülebilir.
Mikroskopik olarak interstisiyum daha geniştir, kapillerler, bronşioller ve alveoller proteinöz sıvıyla doludur.
Alveollerdeki sıvı ve peribronşial sıvı birikimine bağlı olarak gelişen havayollarındaki daralma kombine ventilasyon/perfüzyon dengesizliğine, bu da hipoksik solunum yetmezliğinin klinik bulgularına yol açabilir.
Puimoner ödem şu durumlardan dolayı gelişebilir:
• hemodinamik güçlerde değişiklik: artmış hidrostatik, azalmış onkotik basınç
• alveol kapiller duvarında hasar
• lenfatik drenajın bloke olması
Hemodinamik pulmoner ödem
Artmış kapiller hidrostatik basınç Pulmoner ödemin en sık nedenidir, aşağıdaki durumlarda gelişir:
• sol ventriküler kalp yetmezliği: myokard infarktüsü, aortik kapak hastalığı, mitral yetmezlik ve taşiaritmi gibi durumlardan dolayı oluşan pulmoner venöz hipertansiyon: örneğin mitral stenoza bağlı olarak
• konstriktif perikardit veya plevral efüzyon
• sıvı fazlalığı: kristaloid solüsyonların aşırı infüzyonu
Kronik kalp yetmezliğinde, uzun süreli artmış hidrostatik basınç kapillerlerde rüptüre ve bu da kırmızı hücrelerin intertisiyum ve alveollere dökülmesine neden olabilir. İnterstisiyumdaki ve alveollerdeki makrofajlar hemoglobini fagosite eder ve demir pigmentini biriktirirler, bu hücreler sıklıkla “kalp yetmezliği” hücreleri (heart failure cells) olarak tanımlanırlar.Azalmış plazma onkotik basıncı Hipoproteinemide görülür. Etyolojide şunlar vardır:
• malnütrisyon
• nefrotik sendrom
• karaciğer yetmezliği
• hipotonik sıvıların intravenöz infüzyonu
Diffüz alveoler hasar alveoler kapiller membranda artmış permabiliteye sebep olur, bu da pulmoner ödem, hemoroji, hücre nekrozu ve hyalin membran oluşumuna yol açar. Bu tip hasar yetişkin respiratuar distresi sendromunda görülür .
Lenfatik obstrüksiyon sıvının lenfatik kanallardan drenajını önler.
Obstrüksiyon lenfanjitis karsinomatozada tümör embolisi sonucu oluşabilir.