İnfeksiyonlardan koruma
Bunun için öncelikle serviste asepti antisep si ilkelerine uyulmalı, servise girişte galoş ve boks gömleği giyilmelidir. Hastane dışı merkezlerden alman pretermler 24 48 saat gözlem odasında tutulmalı, bu süre içinde özellikle boğaz ve dışkı kültür materyelleri alınmalı, sonuca göre devamlı bakım ünitesine geçirilmelidir. Bebeklerin inkübatörde izlenmesi ısısının stabilizas yonunu, aynı zamanda infeksiyonlardan korunmayı sağlar. Her bebeğin muayenesinden önce eller mutlaka sabunla yıkanmalıdır.
; termoregülasyonun sağlanması
Bebeğin rektal ısısı 36°c nin altında ise kuvözde (inkübatör) izlenmesi gerekir. Bu sistemde alet içi ısı 32 35°c arasında değişmektedir. Bebeğin tartısı ve gestasyon yaşı ne kadar küçükse ortam ısısı o oranda yüksek olmalıdır. Kuvöz içinde % 40 60 arasında değişen nem sağlanmalıdır. Son yıllarda küçük bebeklerde rektal derece uygulanmasının serebral kan akımında artış ve intrakranial kanamaya eğilim yarattığını bildiren çalışmalar yayınlanmıştır. Bu nedenle özellikle intraventriküler kanama riski
201
Olan tartısı 1500 g altındaki pretermlerde ısı kontrolünün olabildiğince ciltten (kutan) yapılması, en azından bu konuda dikkatli olunması önerilmektedir.
Beslenme
Dikkatli bir muayene sonucu önemli bir sorunu saptanmayan preterm bebeklerde genellikle doğumdan 4 6 saat sonra ağız yoluyla, buna olanak yoksa aşağıdaki yöntemlerin birisi uygulanarak beslenmeye başlanır. Beslenme şekilleri ve uygulama yöntemleri aşağıda belirtilmiştir.
a) Tartısı çok düşük (1000 g dan az) ■ veya sorunları olan pretermlerde total parenteral beslenme uygulanır.
b) Sorunu olmayan 34. Gestasyon haftasından büyük olan preterm bebek anne memesi veya biberonla beslenecektir.
c) Daha küçük, özellikle 32 gestasyon haftasından küçük pretermlerin nazogastrik sonda ile beslenmesi uygundur. Bu uygulamada 5 8 numara, iç çapı 0.05 cm olan plastik (polietilen) sonda kullanılır.
Eğer mide içeriği koyu kıvamda, kanlı ve müküslü ise mide 5 10 mi steril serum fizyolojik ile yıkanmalıdır. Verilecek besin (anne sütü, endüstriyel süt) enjektöre doldurulur ve ucu sondaya adapte edildikten sonra mideden 30 35 cm yukardan tutularak sıvının akışı yerçekimi etkisine bırakılır.. Gavaj la beslenme sırasında besinin enjektörün pistonu itilerek basmçla verilmesi sakıncalıdır. Nazogastrik tüp 3 7 gün arayla değiştirilerek diğer burun deliğine uygulanır.
Leme devamlı veya aralıklı olabilir. Sindirim sistemi anomalilerde gastrostomi yapılarak beslenme gerekebilir.
En ideal besin anne sütüdür. Özellikle riskli gruptaki yenidoğanlarda aspirasyon riski nedeniyle ilk beslenjnede steril su verilir. Bunu izleyerek anne sütüne geçilir. Anne sütü sağlanamıyorsa, bileşimi anne sütüne yakın olan (adapte) endüstriyel sütlerden yararlanılır.
Tablo 6.8.2 de küçük preterm bebeklerde nazogastrik yolla beslenme programı özetlenmiştir. Preterm bebekte gastrik kapasite giderek arttığından verilen besin miktarı da yavaş yavaş arttırılmalıdır. Küçük pretermlerde, bebeğin durumu değerlendirilerek süt miktarı 1 2 ml/kg/ gün arttırılır. Bebek kusuyorsa beslenmeden önce mide aspire edilir. Aspirasyonda yalnızca hava veya az miktarda müküs varsa beslenme planlandığı şekilde uygulanmaya devam edilir. Aspirasyonla bir önceki beslenmede verilen süt miktarının % 10 undan fazlası geri geliyorsa, verilen besinin miktarı azaltılır.
28. Gestasyon haftasından daha büyük pretermlerde gastrointestinal sistemde enzim düzeyi protein ve karbonhidratların emilimi ve sindirimi için yeterlidir. Safra tuzları az olduğundan yağların emilimi iyi değildir. Anne sütündeki yağlar, inek sütündekilere kıyasla daha iyi emilirler.
Preterm bebeklerin hastaneden taburcu edilmeleri için aşağıdaki koşullar gereklidir;
Bebek dış ortama ısı uyumunu tam olarak yapabilmelidir.
Tüm besinini anne memesi veya biberondan alabilmelidir.
Vücut tartısı 2000 2200 g a ulaşmış, tartı alımı 10 30 g/gün arasında olmalıdır.
Yüksek basınçlı oksijenle tedavi yapılmışsa retrolental fibrolazi açısından göz kontrolü yapılmış olmalıdır.
Gelişmesi olası anemi yönünden hemoglobin, hematokrit kontrolleri yapılmış olmalıdır.
Anneye bebeğin bakımı konusunda eğitim verilmiş olmalıdır.