Çengelli kurtların Ancylostoma duodenale, Necator americanus, Ancylostoma ceylonicum türleri insanı infekte eder. İnfeksiyon ılıman, subtropikal ve tropikal bölgelerde endemiktir. Türkiye’de Karadeniz bölgesinde rastlanmaktadır.
Çengelli kurt larvaları bulunan çamurlu toprakta çıplak ayakla dolaşanlarda larvalar deriye penetre olarak infeksiyona neden olur. İnfeksiyon kontamine suların içilmesi ile de buİaşır. Larvalar venöz dolaşıma geçerek akciğerlere taşınır. Alveolerde olgunlaşan larvalar bronş ve trakeaya geçerek tekrar yutulur ve ince barsağm üst kısımlarına yerleşirler. Larvalar 2-4 haftalık bir gelişme evresinden sonra je-junum mukozasına yapışarak kan emmeğe başlarlar. 6-9 haftada cinsel olgunluğa erişirler ve dışkı ile yumurtalar atılmaya başlar. Erişkin çengelli kurdun yaşam süresi 1-3 yıldır. A.duo-denale dişilerinin 30.000 yumurta/gün, N.ameri-canus’un 9000 yumurta/gün üreme kapasiteleri vardır. Yumurtalar oval ince bir zarla kaplıdır.
Dört embriyonik segment içerir, 1-2 gün içinde uygun koşullarda yumurta çatlayarak l. evre larva açığa çıkar. 1-2 haftada da penetrasyon yeteneği kazanarak infektif larvaya dönüşür.
Endemik bölgelerde öncelikle çocuklar risktedir. Başta çengelli kurtların sayısı ve konağın beslenme biçimi olmak üzere birçok faktör morbiditeyi etkiler.
Çengelli kurtlara bağlı patolojik lezyonlar akciğer migrasyonu sürecinde veya kurtların erişkin evresinde ince barsakta oluşabilir.
Klinik bulgular; İnfeksiyon genellikle asemptomatiktir. Hastalık belirtileri gösterenlerde semptomlar kancalı kurdun konaktaki göç evrelerine bağlıdır.
Larvanın deriye penetrasyonu: İlk penetrasyonda lokal papüloveziküler dermatit ve kaşıntı olur. Sonraki deri penetrasyonları generalize ödeme neden olabilir.
Larvanın kan akciğer migrasyonu .- Periferik eozinofili ile birlikte pnömoni belirtileri oluşabilir. Balgamda larva bulunabilir.
Barsağa yerleşme: Kanla beslenen erişkin formlarının ince barsak mukozasına yapışmaları sonucu intestinal evre semptomları gelişir. Az sayıda parazit ile oluşan hastalıkta belirtiler çok belirgin değildir. Karm ağrısı, iştahsızlık, hazımsızlık, dolgunluk ve ishal gibi şikayetler olabilir. Dışkıda yumurtaların gösterilmesi ile infeksiyon kanıtlanabilir. Barsakta çok miktarda parazit varlığında önemli miktarlarda kan kaybı oluşur. İnfeksiyonun ağırlığına, süresine, ve konağın demir beslenmesi durumuna göre değişik derecede anemi, hipoalbüminemi ve ödem gelişir. Kadınlarda ve çocuklarda 1 mi dışkıda yumurta sayısı 2000, erkeklerde 5000 ise belirgin anemi gelişir. Hemoglobin düzeyi 5 g/dl’nin altına inerse kalp yetersizliği ve ani Ölüm olabilir. Aşırı kan kaybı hipoalbüminemiye ve ödeme yol açar.
Tanı: Tanı dışkıda kan ve yumurtaların gösterilmesi ile konulur. Kato kalın yayma yöntemi ile yumurta sayısının belirlenmesi ile infeksiyonun yoğunluğu saptanabilir. Çengelli kurt hastalığında demir eksikliği anemisi tanıya yardımcı önemli bir bulgudur.
Tedavi: Tedavi infeksiyonun yoğunluğu ve aneminin ağırlığı değerlendirilerek düzenlenir. Ağır anemili (Hb5 g/âl) çocuklarda önce demir tedavisi yapılır. Kalp yetersizliği ile birlikte ağır anemi varsa diüretik verildikten sonra çöktürülmüş eritrosit transfüzyonu yavaş olarak yapılır.
Korunma.:Dışkıların hijyenik koşullara uygun yok edilmesi ve ayakkabı giyilmesi ile bulaşma önlenebilir. Endemik bölgelerde kitle ke-moterapisi ile infeksiyon yok edilebilir.