Vücutta sıvı başlıca iki bölümde bulunur: 1) Hücre içi (intrasellüler sıvı, İSS), 2) hücre dı­şı (ekstrasellüler sıvı, ESS). Hücre dışı sıvı da damar içi (plazma) ve interstisyel doku sıvısı ol­mak üzere iki alt kesimde bulunur.

Mide – barsak lümeni, idrar yolları, bağ do­kusu, kıkırdak dokusu, kemik dokusu ve seröz boşluklarda bulunan su ile serebrospinal sıvı «transsellüler sıvı» adıyla vücutta üçüncü bir sı­vı alanı olarak düşünülebilir.

Total vücut sıvısı fetal yaşamın 10. hafta­sında vücut ağırlığının % 94 ünü oluşturur. Bu oran preterm yenidoğandâ % 83, miadında yenidoğanda % 79 ve’ yetişkinlerde % 58 kadardır (tablo 8.1.1). Vücut yağ kitlesi arttıkça vücudun su oranı azalır.

Şekil 8.1.1 de değişik dönemlerde total vü­cut sıvısı ve bunun hücre içi ve dışı bölümler arasındaki dağılımı gösterilmiştir. Fetal dönem-den itibaren total vücut sıvısı ve onunla bera­ber hücre dışı sıvı alanı giderek daralmakta, buna karşm hücre içi sıvı alanında çok belirgin değişiklik olmamaktadır.

Özellikle preterm doğanlarda doğumu izle­yen ilk 4 haftada büyük çoğunluğu ekstrasellü-

Şekil 8.1.1: Fetal dönemden 1 yaşma kadar total vücut sıvısı (TVS), intrasellüler sıvı (İSS) ve ekstrasellüler sıvıda (ESS) değişiklikler

ler sıvı kesiminden olmak üzere, tüm vücut sı­vısında % 5-15 oranında bir azalma olur. Bu arada bir kısım sıvı da hücre içinden hücre dı­şı alana geçmektedir. Sütçocuklugu döneminde de vücut sıvılarının volümünde ve dağılımında değişiklikler belirgin olarak devam etmekte ve erişkin vücut sıvısı yapısına ancak ergenlik dö­neminde erişilmektedir. Preterm yenidoğan­dâ 1.5 olan ESS/İSS oranı, yetişkinde 0.49 ol­maktadır  (tablo 8.1.1).

Yenidoğan ve sütçocuğunun bu göreli to­tal vücut sıvısı ve hücre dışı sıvı fazlalığına kar­şın dehidratasyona eğilimi, daha büyük çocukla­ra ve erişkinlere göre daha fazladır. Bu yaş döne­minde dehidratasyona eğilimin nedenleri yenido­ğan ve sütçocukluğunda metabolizma hızının yüksek, vücut yüzeyinin göreli olarak geniş ve bunlara bağlı olarak da ısı ve gizli su kayıpla­rının fazla, buna karşm ilk aylarda böbreğin yoğunlaştırma yeteneğininin sınırlı, vücuttan su kayıplarını önleyecek koruyucu mekanizmaların yetersiz oluşudur.

Erişkinde bir günde alman ve çıkarılan su miktarı, ESS volümünün ancak 1/5 -1/6 sı ka­dardır. Sütçocukluğunda ise bu miktar ESS vo­lümünün yaklaşık 1/2 sine eştir. Vücutta su alış -verişinin göreli fazlalığını belirten bu oranlar, küçük yaşlarda akut dehidratasyona olan eğili­mi somut olarak açıklar.

Bir haftalık çocukla, bir erişkinin günlük su dengeleri karşılaştırıldığında çocukta minimal günlük su gereksiniminin erişkinin iki katı, bu­na karşılık maksimal su toleransının erişkinin-kinin yarısı kadar olduğu görülmektedir (şekil 8.1.2).