Helmintler barsak boşluğunda veya vücut dokularında yerleşen metazoerlerdir. Bazan belirti vermezler, bazan da türlü semptomlar meydana getirirler, Helmintlerin oluşturdukları hastalıklara Helmintiaz denir. Helmintler 3 gruptur: Nematodlar (yuvarlak kurtlar), sestodlar (şeritler) ve trematodlar (yassı kurtlar).
Nematodlar: Ankylostoma duodenale, Necator americanua, Ascaris lumbricoides, Oxyuris vermicularis, Strongyloides stercoralis, Trichuris trichiura, Trichinella spiralis, Wuchereria bancrofti, Dracunculus medinensis v.s.
Sestodlar: Taenia saginata ve solium, Diphyllobothrium latum, Hymenolepsis nana, Cysticercus cellulosae, Echinococcus granulosis ve multilocularis.
Trematodlar: Fasciolopsis buski, Schistosoma haematobium, mansoni ve japonicum, Fasciola hepatica, Clonorchis sinensis, Paragonimus westermani.
ANKİLOSTOMİASİS VE NEKATORİASİS
Ankilostoma duodenale ve Nekator amerikanus ile meydana gelen hastalığa ankilostomiyazis denmektedir. Hafif enfeksiyonlar çoğunlukla asempto-matiktir, fakat ağır enfestasyonlarda anemi, asteni, çarpıntı, efor dispnesi, zayıflama ve gelişim gecikmesi görülebilir.
Tedavi
Tiabendazol (Mintezol): Dozaj: Kg. başına 50 mg.lık dozun yarısı akşam, diğer yarısı ertesi sabah verilir. Erişkinlerde günlük doz 3 tablete kadar artırılabilir. Çiğnenerek alınır.
Mebendazol (Vermox, Vermazol, Versid): 3 gün süreyle sabah akşam birer tablet verilir ve 1 ay sonra tetrarlanır.
Levamizol (Ketrax draje): Dozaj; 15 yaşından büyük çocuklara ve erişkinlere bir defada 3 draje verilir.
Pyrantel pamoat (Combantrin, Pirantrin, Pirantel, Kontil): Dozaj: Oksi-yuriaziste olduğu gibi.
ASKARİDOZİS
Askaris lumbrikoides genellikle semptom vermeden barsaklarda yaşar. Bazan gastrointestinal ve allerjik belirtiler meydana getirebilir. Çocuklarda diyare ve intestinal kolik yapar. Ağır enfeksiyonlarda larvaların akciğerlerde yaptığı lezyon Löffler sendromu olarak bilinir. Akciğerde gelip geçici bir infiltrasyon olup ateş, hemoptizi, eozinofili meydana getirir. Bazan da birçok askaris barsak boşluğunda yumak haline gelerek ileus’a yol açabilir. Parazit apendiks, safra kanalı, divertikül gibi bir kanala girebilir ve iltihap yapabilir.
Tedavi
Tiabendazol (Mintezol): Kg. başına 50 mg.lık dozun yarısı akşam, diğer yarısı ertesi sabah verilir. Erişkinlerde günlük doz 3 tablete kadar artırılabilir. Çiğnenerek alınır.
Levamizol (Ketrax Draje): 15 yaşından büyük çocuklara ve erişkinlere bir defada 3 draje verilir.
Piperazin (Askaripar şurup, Helmicide şurup, Helmipar, Hexapar, Pipe-zol, Siropar, Razinol, Vermisit şurup): 1 tablette 300 mg., şurubun bir ölçeğinde 250 mg. piperazin bulunur. Dozaj: 3 yaşına kadar olan çocuklara günde 3 defa birer tablet veya ölçek, 6 yaşına kadar olan çocuklara sabah 2, öğle 1, akşam 2 tablet veya ölçek, 6 yaşından büyük çocuklara ve erişkinlere sabah 3, öğle 2, akşam 4 tablet (veya ölçek) verilir. Tedavi aralıksız 5-7 gün sürdürülür.
Mebendazol (Vermox, Vermazol, Versid): 100 mg. etkili madde içeren tabletler halindedir. Dozaj: Bir defada tek tablet yemek arasında az miktarda su ile veya çiğnenerek alınır. 1 ay sonra ayni dozun tekrar alınması öğütlenir.
Pirantel pamoat (Combantrin, Kontu, Pirantel, Pirantrin): 10 mg/kg olmak üzere tek doz halinde verilir.