Nikotinsiz Tedaviler

Bupropion aynı zamanda siga­rayı bırakmaya yardımcı olan etkili bir antidepresan ilaçtır. Bir içicinin “bırakma günü”nden 1 hafta önce ilaca başlanır ve 8 ila 12 hafta boyunca kullanılır. İlaç nikotin içermediğinden, nikotin replasman tedavileriyle birlikte kullanılabilir.

Yan etkileri arasında, uykusuz­luk, heyecan, kaygı, ağız kuruluğu, baş ağrısı, ve ciltte kızarıklık vardır. Daha fazla bilgi için ve denemek istiyorsanız reçeteye yazdırmak üzere doktorunuzla görüşün.

Clonidine yoksunluk belirtile­rini azaltan ve başarıyla bırakma ihtimalinizi iki katına çıkaran bir ilaçtır. Hap ve bant olarak bulu­nabilir.

Nortriptyline depresyonla başa çıkmaya yardımcı olan bir ilaçtır, ancak henüz tam olarak anlaşılamamış olan sebeplerle, depresyon­da olmasalar bile, içicilerin sigarayı bırakmalarına yardımcı olur. Hap olarak bulunmaktadır.

Hipnoz, he­nüz etkinliği kanıtlanmış olmasa da, bırakmaya çalışan içiciler ara­sında yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Hipnoz esnasında, tera­pist sigarayı bırakmanıza yardımcı olacak önerilerde bulunur. Bunlar, sigara içme dürtüsü belirdiğinde rahatlamanıza yardımcı olacak ve sigara içme arzunuzu yendiğiniz zamanlarda kendinizi iyi hissettire­cek bazı hatırlatmaları içerebilir.

Sigaranın Sebep Olduğu Diğer Sağlık Riskleri

Sigarayı Bırakmanın Faydaları

Sigara içenler genellikle, çok uzun süredir içici olduklarından, bıra­kınca elde edecekleri faydalar için çok geç kaldıklarını düşünürler. Ancak yanılıyorlar. Sigara ne kadar erken bırakılırsa o kadar çok fayda sağlanacağı doğrudur. Ancak, çoğu durumda, ne kadar uzun süre boyunca ve ne kadar çok sigara içmiş olursa olsun, kişinin sigarayı bırakması, hastalık riskini azaltır ve ortalama yaşam süresini uzatır.

Bu, 65 yaşın üzerindeki içiciler ve hali hazırda sigarayla ilintili bir rahatsızlığı olanlar için bile geçerli­dir. Örneğin, kalp krizi geçirdikten sonra sigarayı bırakanlar, ikinci bir kalp krizi geçirme ve kalp hastalı­ğından ölme ihtimallerini %25 ila %50 oranında azaltırlar.

Sigarayı bırakanlar, aynı za­manda ailelerini pasif içiciliğe maaız bırakmanın önüne geçmiş ve ebeveynleri içmiyorsa sigaraya başlama olasılığı daha az olan ço­cukları için iyi birer örnek olmuş olurlar. Sağlık için olumlu faydalar elde etmenin yanısıra, sigarayı bırakanlar, artık sigara almak zoaında olmadıkları için maddi anlamda kârlı çıkarlar ve genellikle başarılarıyla gurur duyarlar.

Sigarayı Bırakmaya Hazırlanmak

Aşağıda, sigarayı bırakmak için bazı öneriler sıralıyoruz:

■ Sigarayı bırakmak için bir hedef gün belirleyin ve herkesi bundan haberdar edin. Arkadaşlar ve aile destek verme konusunda önemli birer kaynaktırlar.

■ Sigarayı bırakmadan önce, size kendinizi iyi, sağlıklı ve enerjik hissettiren birkaç aktivite belirleyin ve bıraktıktan sonraki birkaç hafta boyunca onlarla haşır neşir olacak şekilde bir plan yapın. Bu süre boyunca, dikkatinizi bu aktivitelere yönlendirmeniz ve kendinizi ödüllendirmeniz gerekecektir.

■ Bir egzersiz programına başlayın. Egzersiz yapanlar, yapmayanlara oranla daha başarılı olur. Bu, kilo alımının önüne geçmenize yardımcı olacak ve enerji düzeyinizi yükseltecektir.

■ Sağlıklı beslenin; atıştırmak için çiğ sebzeleri tercih edin ve her gün sekiz bardak su için.

■ Nikotin ihtiyacını tetikleyecek alkol, kahve ve diğer kafeinli içeceklerden uzak durun.

■ Sigara içme dürtüsü hissettiğinizde, birkaç kez yavaşça ve derin nefes alın ve ardından su için. İlk bir iki hafta boyunca bunu sık sık yapmanız gerekebilir.

■ Sigara içilen ortamlardan uzak durun.

■ Önceki başarılı bırakma çabalarını gözden geçirin ve başarılı olmanıza yardımcı olmuş faktörleri belir­leyin.

■ Bırakmak isteme sebeplerinizin (iyi bir sağlığa kavuşma, aile üyelerine fayda sağlama, daha
iyi hissetme) bir listesini yapın. Her gece yatağa girmeden önce bu sebeplerden birini 10 kez tekrar­layın.

■ Yoksunluk belirtilerinin geçici olduğunu ve sadece 1-2 hafta sürdüğünü aklınızda tutun.

■ Sigaraya geri dönüşlerin çoğunun, bıraktıktan sonraki ilk 3 ay içerisinde gerçekleştiğini unutmayın. Bu süreçte, stresli bir olay veya sigara içen bir arkadaşla bir araya gelme gibi belli durumlara bağlı tetiklemeler olabilir.

Sigaranın Zarar ve Etkileri

Sigara kaynaklı akciğer hasarı, yalnızca akciğer kanseri riskini de­ğil, aynı zamanda, zatürree, bron­şit ve amfizem riskini de artırır. Sigara içenler aynı zamanda soğuk algınlığı ve gribe (influenzaya) karşı da daha dirençsizdirler.

Kardiyovasküler sisteme ve­rilen zarar: Sigara içmek, inme, kalp krizi, aort anevrizması ve ani ölüm de dahil olmak üzere, kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskini büyük ölçüde artırır. Periferal vasküler bozukluk (dolaşım bo­zukluğu) ile damar sertliği riski de artar ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL), yani “iyi” kolesterol  düzeyi düşer.

sigara_meyan

Doğum kontrol hapı kullanan kadın içiciler, özellikle de 35 ya­şından sonra, içmeyenlere oranla, daha fazla kan pıhtılaşması, kalp krizi ve inme riski altındadırlar.

Üreme sistemi üzerindeki et­kiler: Hamilelikte sigara içmek, bebeğin zayıf (2. 75 kg’den az) doğması ihtimalini ciddi oranda yükseltir. Zayıf doğan bir bebe­ğin, doğumdan sonraki ilk bir ay içerisinde ölme ihtimali, normal kiloda doğan bir bebeğe oranla 40 kat daha fazladır. Muhtemelen, annenin kan dolaşımındaki sigara dumanı, plasentaya geçerek zararlı kimyasalları ceninin kanına taşıdığı için, sigara içmek, ceninin rahim içerisindeki gelişimini yavaşlatır. Karbon monoksit, hem anne­nin hem de anne karnındaki bebe­ğin kanında taşınabilecek oksijen miktarını azaltır; nikotin, bebeğin kan damarlarını daraltarak daha az oksijenin ve besin maddesinin bebeğe ulaşmasına sebep olur.

Hamilelikte sigara içmek, düşük yapma ve ölü doğumun yanısıra, çok çeşitli kanama so­runlarıyla da ilişkilendirilmektedir. Sigara kullanımı aynı zamanda, hem kadınlarda hem de erkekler­de kısırlığa sebep olabilir.

Ani bebek ölümü sendromu (ABÖS), hamileyken sigara içen annelerin çocuklarında iki ila dört kat daha sık görülür. Hamileyken sigara içen kadınların çocuklarında aynı zamanda, beyin hasarı, serebral palsi ve davranış bozuklukları oranı daha yüksektir.

Kas-iskelet sistemine verilen zarar: Bazı çalışmalar, kadınlardaki kemik erimesi rahatsızlığını siga­raya bağlamaktadır. Bu bağlantı, sigara dumammn bileşenleriyle alakalı olabileceği gibi, sigara içen kadınların içmeyenlere oranla daha zayıf olmalarıyla ve genelde daha erken menopoza girmeleriyle de -ki her ikisi de kemik erimesi için risk faktörleridir – alakalı olabilir.

Sigarayı Bırakma Yöntemleri

Grup terapileri: Birçok kişi, bir gruba dahil olur veya düzenli bir programa katılırlarsa, sigarayı daha kolay bırakacaklarını düşünürler. Çevrenizde bu tip gruplar olup olmadığını doktorunuza sorun.

Diğer bir seçenek, “Sigarayı Bırakma Hatları”dır (Quitlines). Bu tür programlar, American Lung Association gibi saygın kurumlar tarafından organize edilen ve her Amerikan vatandaşının telefonla ulaşabileceği programlardır. Tele­fonda, ücretsiz hatlar vasıtasıyla, danışmanlık ve kendi kendine yardım araçları gibi ücretsiz hiz­metler sunabilecek, samimi ve bilgili kişilerle konuşabilirsiniz. Bu programların başarısı kanıtlanmış­tır. Sigarayı bırakma girişiminizin başarıyla sonuçlanma ihtimalini iki katına çıkarmaktalar.

Bazıları sigarayı “tek celsede” bıraksa da, başarıyla bırakan ve tekrar başlamayanlar, nikotin yok­sunluğu belirtilerinin üstesinden gelmede aşağıdaki yöntemlerden herhangi birini faydalı bulduklarını belirtmektedirler. Sizin için en iyi işleyecek yöntemler konusunda, doktorunuzdan tavsiye alınız.

3637

Nikotin Replasman (ikame) tedavisi Nikotin bandı, nikotin sakızı, nikotin nazal sprey (burun spreyi) ve nikotin inhaler (soluk alma cihazı), kan dolaşımınıza, nikotin yoksunluğunun verdiği rahatsızlığın önüne geçebilecek kadar nikotin salgılarlar. Sigara içmeye ters olarak, kanda belli bir nikotin seviyesini sabit tutar ve tütünde bulunan diğer zehirli kim­yasalların hiçbirini içermezler. Birçok içici, davranış değiştirme tekniklerini öğreten bir sigarayı bırakma grubunun desteği ve teş­vikiyle beraber, bu ürünleri kulla­narak sigarayı bırakmıştır.

İstatistiksel olarak, nikotin ban­dı veya nikotin sakızı, başarıyla bırakma ihtimalinizi iki kat artınr. Daha yeni ürünler olan nazal sprey ve inhaler hakkında daha az bilgiye sahibiz, ancak onlar da bant ve sakız kadar etkili gö­rünüyorlar. Gerek nikotin bandı, gerekse nikotin sakızı reçetesiz olarak satılmaktadır ve doğru kullanıldıklannda büyük ölçüde güvenlidirler.

Nikotin bandı veya sakızı kul­lanırken asla sigara içmeyin, enfiye çekmeyin yada tütün çiğnemeyin; bu, aşırı dozda nikotin alımından kaynaklanan kalp krizi geçirme riskini artırır. Bir kalp rahatsızlı­ğınız varsa, hamileyseniz ya da emziriyorsanız, nikotin replasman tedavisine başlamadan önce dok­torunuza danışın.

Nikotin bandı: Bant, gün içerisinde kan dolaşımınıza belli dozlarda salınan ve orada emilen sabit bir  miktar nikotin içerir. Sigarayı bı­rakmayı planladığınız gün, nikotin bandını üst kolunuzda veya göv­denizde tüysüz bir bölgeye yapış­tırırsınız. Tipik bir bant, genellikle 16 ila 24 saat vücutta taşınır ve ertesi sabah değiştirilir.

Nikotin bandı kullanımına ilişkin birkaç önemli nokta vardır. 45 kilodan az değilseniz veya gün­de yarım paketten az içmiyorsanız, en yüksek dozla başlayın. Çoğu kişinin bandı 8 hafta kullanması gerekir. En büyük yan etkisi, ban­dın yapıştırldığı yerde cilt tahrişi oluşmasıdır. Bant üstünüzdeyken tütün mamullerinin hiçbirini kul­lanmayın.

Nikotin sakızı: Nikotin sakızı, çiğ­nendiğinde, ağız içinde emilerek kan dolaşımına taşman nikotin salgılar. Sakız kullanımına ilişkin birkaç önemli nokta vardır. Sakızı yeterince nikotin salgılandığını anlatan biberimsi bir tat alıncaya kadar çiğneyin ve daha sonra, ni­kotinin emilebiimesi için, dişetlerinizle yanağınızın arasına sıkıştırın.

Tat yok olduğunda, tekrar tadı alana kadar sakızı çiğneyin ve yine ağzınızın köşesine yerleştirin. Her parçanın ağızda 30 dakika tutul­ması ve sonra atılması gerekir. Sa­kızın içindeki nikotinin kana tama­men emilebiimesi için 20 dakika geçmesi gerektiğini unutmayın.

Bazen, nikotin sakızı kulla­nanlar sakıza bağımlı hale gelir. Bunun önüne geçmek için, sa­kızı 6 aydan fazla kullanmayın ve bırakmaya karar verdiğinizde, yavaş yavaş azaltın. Nikotin sakızı çiğnerken, asla tütün mamulleri kullanmayın.

Nikotin düzeyleri 1 ila 2 saat boyunca sabit kalır, ancak nazal spreyde, bant, sakız ve inhalere oranla kanda daha fazla bir nikotin artışı olur. Bu, nikotin yoksunluğu belirtilerini daha çabuk atlatmayı sağlar, ancak aynı zamanda spreye bağımlı hale gelme potansiyelini artırır.

Nazal spreyin yan etkileri, burun ve boğaz tahrişi, göz su­lanması, hapşırma ve öksürmeyi içerir. Nikotin nazal sprey, astımlı  veya kronik sinüziti olan kişilere önerilmez. İnhalerin yan etkileri,  öksürme ve ağızda ve boğazda tahriş oluşmasını içerir. Bu iki tedavi türünün sizin için uygun olup olmadığını öğrenmek için, dokto­runuza danışın.