Lippia triphyila (L’Her.) O. Kuntze (Syn: L. cit-riodora (Lam.) O, Kuntze) (Verbenaceae) türünün çiçekli ve yapraklı dallarıdır. Bu tür 3-6 m yükseklikte, kışın yapraklarını döken bir ağaççıktır (Resim: 49). Yapraklar 3 parçalı, oluşturulunca limon kokusu duyulur. Çiçekler leylak renkli ve birçoğu bir arada. Vatanı Şi?i olmakla beraber Akdeniz ülkeleri ve Türkiyede süs bitkisi olarak yetiştirilir,

Yapraklar uçucu y:w_: (% 0.1-0,2> taşımaktadır. Uçucu yağ «cinde limonen. sitra!. sineo! vs. bulunmaktadır.

İştah açıcı, yatıştırıcı ve şeker hastıiığuıa karşı infusyonu (% ?-3), günü? 2 3 bsrd?k içilir, T^rarsız bir drogdur. İstanbul piyasasında “Hakiki melisa otu” ismiyle tarıınmakîaoV

Kurutulmuş Şerbetçiotu dişi çiçek durumlarının dövülmesi, elenmesi ve su ile yıkanarak, kum ve taş parçası gibi yabancı kısımlardan ayrıldıktan sonra, kurutularak elde edilen, esmer sarı veya san renkli bir tozdur. Salgı tüylerinden meydana gelir. Mikroskopta armut biçiminde ve 160-300 mikron uzunluğunda taneler biçiminde görülür. Tüylerin içi esmer renkli bir rezina ile doludur.

Uçucu yağ (% 1-2) ve acı maddeler taşımaktadır. ;. Etkisi şerbetçiotu çiçeğinin etkisine benzemekle

beraber daha kuvvetlidir. Bilhassa, yüksek olan cinsel arzuyu yatıştırmak için kullanılır. Günde 0.50-2 gr. kaşe içinde veya hap şeklinde alınır.

1 – Pangalo, K. L: Anadolu’nun bahçe bostan kÜltürü Zhukovsky, P.: Türkiye’nin ziraî bünyesi 620, İstanbul (1951).

Olgun meyvalardan elde edilen lifli kısım, “bitkisel sünger” ismi altında, temizlik aracı olarak kullanılmaktadır.

L. vulgaris türünün bir varyetesi (var. cytindrica Kobiak.) (1) Asma kabağı ismiyle tanınır ve Anadoluda bostanlarda yetiştirilir. Meyvası silindirik şekilli ve 50-150 cm uzunluktadır. Sebzeolarak yenilir.

ceae);

Başlı lahananın olgun tohumlarıdır.

Dahilen kurt düşürücü, cinsel gücü arttırıcı ve idrar söktürücü olarak kullanılır.

Brassica oleracea L. (Cruciferae) türünün taze yapraklarıdır. Bu tür tüysüz, iki veya çok yıllık, sarı çiçekli ve otsu bir bitkidir. Batı Akdenizin sahil bölgelerinde yabani olarak yetişir. Birçok kültür varyetesi ve formu sebze olarak yetiştirilmektedir. Tedavide bilhassa aşağıdaki varyeteler kullanılmaktadır:

B. oleracea L. var. capitata DC. (Başlı lahana) B. oleracea L. var. acephala DC. (Kara lahana)

Lahana azotlu bileşikler {% 1.6-3.7), yağlar (% 0.20-0.47) ve karbonhidratlar (% 6.6-7.1) taşımaktadır (5). Terkibi varyeteye göre değişir. Ayrıca A, B ve C^vitaminleri de içerir. Vitamin C miktarı % 0,05-0.08 arasında bulunmaktadır.

Lahana Hippokrates döneminden beri tedavide kullanılan bir bitkidir. Dahilen yumuşatıcı, hazmet-tirici, balgam söktürücü gibi özellikleri nedeniyle dekoksiyon halinde kullanılır. 

1  – Güven. K.C. ve ark.; Paeonia decora yumruları üzerinde araştırmalar – Fol. Farm. 5: 15 (1964).

2 – Yeşilada, E. ve ark.: Paeonia daurica Andrevvs ve P. peregrina Miller¹ in antienflamatuar akûvitesi-VIII. Bitkisel İlaç

Hammaddeleri Toplantısı, bildiri özetleri 73, İstanbul (1989).

3 – İncekara, E: Endüstri bitkileri ve isiâhı 2: 148, İzmir (1964).

4- İlisulu, K.: Türkiye’de yeni kolza (Rapiska) çeşitlerinin üretilmesi olanaklan – 1974 Türkiye Yağ Semineri 115, İstanbul

(1974). 5 – Bois, D.: Les plantes alimentaires 1: 33 (1927).

Kırmızı lahana yapraklarının usaresi ile elde edilen şurup, öksürük ve bronşite karşı faydalıdır. Bu şurubu hazırlamak için kırmızı lahana yapraklan kıyılır, bir preste sıkılır, elde edilen usare ağırlığı kadar bal veya ağırlığının iki misli şeker ile karıştırılır ve bir taşım kaynatılır. Kırmızı lahananın sıkılması ile elde edilen usare, çocuklar için iyi bir solucan düşürücüdür. Bir defada 20-30 gr usare verilir. Sonbaharda lahana gövdesi üzerine bıçak ile yapılan çiziklerden akan usare, iyi bir müshildir. Siğiller üzerine sürülür ise siğiller kısa bir sürede kaybolur (1).

Haricen iyi bir yara iyi edici ve ağrı kesicidir. Çıbanları ve cerahatli yaraları iyileştirmek için, bir şişe ile bastırılarak yumuşatılmış lahana yaprağı yara üzerine sarılır ve pansuman günde iki defa taze yaprak ile değiştirilir. Romatizma ve nikris ağrılarına karşı, bir ütü ile ısıtarak yumuşatılmış lahana yaprağı ağrıyan yere bir tülbent ile sarılır. 10-12 saatte bir, yaprak yeni bir yaprak ile değiştirilmelidir.