Pek çok bilimsel çalışma görüntüleme testlerinin önemini kanıtlamış olsa da, kimin ne sık­lıkta görüntüleme testinden geç­mesi gerektiği konusu hâlâ tartış­malıdır.

Bir Görüntüleme Testinin Fay­dalı Olabilmesi İçin:

■ Doğru olması gerekir. Test sonucu anormal olduğunda (pozitif olduğunda), testten geçen kişinin taranan hastalığı taşıyor olma ihtimalinin yüksek olması gerekir. Test sonucu normal olduğunda (negatif olduğunda), kişinin hastalığı taşımıyor olma ihtimalinin yüksek olması gerekir.

■ Hastalığın iyileştirilebilmesi veya vereceği sıkıntının azaltılabil­mesi için, hastalığı yeterince erken teşhis etmeyi mümkün kılması gerekir.

■ Testten geçen kişi üzerinde, tek başına herhangi bir yan etkisinin olmaması gerekir.

Hiçbir test tamamen doğru değildir; hepsinde belli bir dere­cede hata bulunur. Bir test sonucu “yalancı pozitif’ ise (test sonucu anormal olmasına rağmen kişi hasta değilse), gereksiz (bazen de acı veren ve riskli) ek testler istenebilir. Bunun yanısıra, yalancı pozitif test sonucu alan kişi gerek­siz yere kaygılanmış olur.

Mamogram çektiren kadın­lar arasında yapılan bir Harvard araştırmasından yola çıkılarak yapılan tahminlere göre, 10 yıl­lık bir süreç içerisinde kadınların neredeyse yarısı, en az bir yalancı pozitif mamogram sonucu almış ve yaklaşık %20’sine, dönüp bakıldığında aslında gereksiz yere biyopsi yapılmış.

Bir görüntüleme testinin sonucu “yalancı negatif” ise (test sonucu normal olmasına rağmen kişi aslında hasta ise), kişi yanlış yere rahatlatılmış olur. Kişi, has­talığın belirtilerini göz ardı edebi­lir ve tedavi görmeyi düşünmez, çünkü son görüntüleme testinin sonuçlarına göre endişelenecek bir durum yoktur.

Her görüntüleme testi, hastalık tanısını, sağlığınıza kavuşmanızı sağlayacak kadar erken koymaya­bilir. Buna bir örnek, akciğer kan­seri taraması yapmak için göğüs röntgeni çektirmektir.

Diğer vakalarda, görüntüleme testi, bazen ciddi olmasına rağ­men, her zaman tedavi gerektir­meyen bir hastalık tanısı koyabilir. Buna bir örnek, bazı prostat kan­seri vakalarıdır.

Yaşlı erkeklerde, prostattaki kanserli hücre çok küçükse, hiçbir belirtiye yol açmıyor ve yayılmıyorsa (ve erkeğin hayatı boyunca yayılma ihtimali yoksa), teşhis ve tedavi, hastalık tanısı baştan hiç konmasaydı yol açabileceğinden çok daha fazla endişeye ve soruna yol açabilir.

Akciğer kanserlerinin çoğunun, bir göğüs röntgeninde güvenilir bir biçimde görülebilene kadar çoktan yayılmış olduğu, sonradan anla­şıldı. Dolayısıyla, akciğer kanseri göğüs röntgeninde açıkça görül­düğünde genellikle tedavi için çok geç kalınmış oluyordu.

Endoskopların çoğunda, incelenen bölgeyi aydınlatan bir ışık, görüntüleri geri sağlayan bir görüntüleyici ve görüntüyü büyüten bir lens bulunur. Görüntü bazen, doktorun görebileceği bir yerde bulunan bir monitöre gönderilir.

Bazı endoskoplarda, bir biyop­side kullanılmak üzere doku numuneleri toplamak için veya bir ameliyat yapmak için kullanılan aletlere ayrılmış, küçük bölmeler vardır. Örneğin, bir polipi çıkarmak için, endoskopun ucuna küçük makaslar takılabilir.

Endoskoplar, en sık, yemek borusu, mide veya ince bağır­sağın en üst kısmı gibi, sindirim yolu üzerinde bulunan organları incelemede kullanılır. Bu yapılan görüntülemek için, endoskop, ağzınızdan içeri doğru sokulur.

Rektumun veya kalın bağır­sağın incelenmesi gerekiyorsa, yönteme, proktoskopi veya sigmoidoskopi adı verilir ve endoskop ile anüsten içeri girilir. Kolonoskopi, tanı kolon incelemesinde kullanılır; bu yöntemde, anüsten içeri daha uzun bir endoskop ile girilir. Bu yöntemler biraz rahatsız edici olabilseler de, genellikle acı vermezler.

Endoskoplar, aynı zamanda, sinüsler, akciğerler, karın, leğen bölgesi, mesane ve eklemler gibi, vücudun diğer birçok bölgesini incelemede de kullanılır. Laparos­kopi adı verilen bir teknikte doktor, endoskopu doğrudan karın bölgesindeki organları görüntü­lemek için kullanır.

Deriyi ve altındaki dokuyu uyuşturmak için lokal anestezi uygulandıktan sonra, karın bölge­sinde düğme iliği büyüklüğünde bir veya birden fazla yarık açılır. Endoskop, ameliyatı yapmaya yardımcı olması için veya organ­lara bakabilmek için, karın boşlu­ğundan içeri sokulur.

Laringoskopide, doktor, gırtlağı ve ses tellerini görüntü­lemek için boğazınızdan içeri ince bir endoskop ile girer. Bronkoskop, akciğerlerdeki geniş hava yollarını görüntülemek için kullanılır. Tümörler veya enfeksiyonlu bölgeler görülebilir ve anormal akciğer dokusunun biyopsileri alınabilir.

Endoskoplar, ameliyatlarda gittikçe daha fazla kullanılmaya başlamıştır. Örneğin, endoskop kullanılarak safra kesesi alınabilir.