Hafif ve geçici ishal genelde 1-7 gün arasında sonlanın İshalin bu türü çok yaygındır ve genelde doktorunuzu görmenizi gerektirmez. Bu hastalığın en yaygın sebebi virüssel bağırsak enfeksiyonları ve gıda zehirlenmeleridir.
Virüssel Gastroenterit, midenin ve ince bağırsağın iltihaplanmasıdır. Genel olarak virüssel enfeksiyonlar gastroenterite sebep olur. Gastroenterite sebep olan iki virüs vardır (rotavirus ve Nonvalk virüsü), ve bu virüsler 6 aylık bebeklerle 2 yaşına kadar çocuklarda ciddi sorunlara sebep olabilirler. Gastroenterit, yaşı ileri çocuklarda ve yetişkinlerde de görülse de belirtileri hafif olur.
Nonvalk virüsü genellikle kabuklu deniz ürünlerinde ya da kirlenmiş suda bulunur ve okullarda, kamplarda, yolcu gemilerinde salgına sebep olur. Genelde ilkbahar ve kış aylarında ortaya çıkar ve belirtiler 24 ila 48 saat arasında sonlanır. Rotavirus ve Nonvalk virsülerinin ikisi de bulaşıcıdır ve insanlar virüse maruz kaldıktan 1-2 saat sonra belirtiler geliştirmeye başlarlar.
İshalle birlikte, gastroenterit virüs bulunduran bireylerde ateş, hafif karın ağrıları ve genelde hafif mide bulantısı gözlenir (kusmaya da sebebiyet verebilir). Yetişkinlerde ise ishal sadece hafif oranda su kaybına yol açar.
Bununla birlikte, bebeklerde, su kaybı ciddi bir sorundur ve bu sorun yaşamı tehdit edici bir hal alabilir. Virüssel gastroenterit, su kaybıyla birleştiği zaman özellikle 3 yaşın altındaki çocuklarda hastanede tedaviyi gerektirir.Gıda zehirlenmesi Gıda zehirlenmesi vakaları hafif ve geçici olur; buna ek olarak yiyecekte büyüyen bir bakteriden kaynaklanır. Bakterilerin kendisi ve toksik maddeler, birlikte, ishal belirtisine sebep olur.
İshalle birlikte diğer belirtiler oluşursa ve bir yiyeceği paylaştığınız bir insanda da aynı belirtilerin oluştuğunu görüyorsanız, gıda zehirlenmesine maruz kalmışsınızdır. Gıda zehirlenmesi ciddi ishale de sebep olabilir.
ishal için Ev Reçeteleri
İshal, gripten gıda zehirlenmesine kadar bir çok çeşit hastalıkta görülen bir problemdir. Doktoru aramanızı gerektirecek kadar ciddi olup olmadığına karar vermeye çalışırken, biraz daha rahat hissetmek ve daha az sağlık sorunuyla karşılaşmak için aşağıdaki evde tedavi yöntemlerini uygulayınız.
Sıvı alımı: İshali önlemek için sık sık oda sıcaklığında su yudumlayın veya size tadı güzel gelen bir sıvıyı almayı tercih edin (kafein ve süt dışında meşrubatlar dahil). Kaybettiğiniz kadar sıvı almaya özen gösterin. Daha çok önerilen ise evde yapılmış bir rehidrasyon çözeltisini veya spor içeceklerini tüketmenizdir. İshali olan bir bebek varsa, ticari olarak üretilmiş elektrolit çözeltisi her eczanede ulaşabileceğiniz bir ilaçtır.
Kendinizi iyi hissedene kadar bir şey yemeyin: Pirinç ve pirinçli tahıllar, temiz çorbalar ve et suyu tüketin. Ekmeği, makarnayı, buğday ürünlerini, taze meyveleri, mısırı ve işlenmiş ekmekleri yemeyi bırakın. Bununla birlikte süt ürünlerini de tüketmeyin.
Yatakta istirahat ediniz: Bu yöntem sadece gücünüzü geri kazanmanızı sağlamayacak aynı zamanda virüssel veya bakteriyel organizmaların vücutta yayılmasını önleyecektir.
İshal:
İshalle birlikte aşağıdaki hususlardan herhangi biri ile karşı karşıya iseniz doktorunuzu arayınız:
■ Siyah ya da kanlı dışkınız varsa
■ Dışkınızda iltihap varsa
■ Dışkılamaya rağmen karın ağrısı ve kramplar rahatlatmıyorsa.
■ Susuş kaldıysanız (Ağzınızda kuruluk hissi, yorgunluk, susamışlık)
■ Yabancı bir ülkedeki seyahatiniz sırasında veya döndükten sonraki bir hafta içinde ishal başladıysa
■ Başka bir durum yüzünden ilaç pullanıyorsanız ve ishal 4 haftadan uzun süredir görülüyorsa
■ İshaliniz 1 haftadan fazla bir süre devam ediyorsa
■ Bağışıklığı baskılayan ilaçlar kullanıyorsanız.
Şiddetli İshal
Günde on sulu bağırsak hareketinden fazlası, şiddetli ishal şeklinde tanımlanır. Kaybettiğiniz sıvıyı yerine koymada zorluğunuz olursa, aşın su kaybetmiş ve susuz kalmış olursunuz. Şiddetli ishal, genellikle, dışkıda kan veya irin eşliğinde olur (dizanteri).
Şiddetli ishalin sebepleri burada listelenmiş enfeksiyonlardır; ancak iltihaplı bağırsak enfeksiyonu, bazı tümörler ve pankreatik yetersizlik (pankreasın yeterli sindirim enzimi üretememesi hali) nadir rastlanan sebeplerdir.
Şiddetli ishaliniz varsa, doktorunuz, bakteri ya da parazitlerin sebep olduğu enfeksiyonları tespit için, muhtemelen dışkı numunesi isteyecektir. Su kaybı ile karşı karşıyaysanız, bunu yerine koymak üzere solüsyonlar içebilirsiniz veya tuzlu su içeren solüsyonlar damardan tatbik edilebilir.
Şigelloz Şigella bakterisiyle oluşan enfeksiyon ciddi ishale sebep olur. Şigelloz kendini aniden gösterir ve sulu ishale neden olur. Çoğu insanda dışkılama hacmi azalır, sıklaşır ve kanlanır. Az ya da hiç olmayan dışkı üretimi sırasında, ciddi gerilme ve kasılmalar da diğer belirtilerdir.
Şigelloz, kirlenmiş gıda veya su tüketimiyle oluşur. Bu bakteri, daha çok hijyenik koşulların zayıf olduğu yerlerde görülür. Bu hastalık, gelişmekte olan ülkelerde yaygın ve önemli sorunlar teşkil etmektedir (Güney ve Orta Amerika, Afrika, Ortadoğu ve Uzak Doğu). Bununla birlikte, Amerika gibi gelişmiş ülkelerde de sorunlar yarattığı görülmektedir.
Salmonella ve kampilobakterle oluşan gıda zehirlenmeleri
Bu iki tür bakteri, genellikle tavukların büyük bölümünde (yüzde elliden fazlasında) ve yumurtalarda bulunur. İkisi de hafiften ciddiye gidecek şekilde ishale sebep olabilir ve sonunda antibiyotik kullanılmaksızın iyileşebilir. Bununla birlikte ihtiyar insanlarda, 1 yaşından küçük çocuklarda ve bağışıklık sistemi zayıf insanlarda antibiyotik tedavisine gerek duyulur. İshalin belirtileri ciddiyse, kampilobakter enfeksiyonların antibiyotikle tedavisi önerilir.
Amipli dizanteri Amipli dizanteri ‘Entamoeba histolytica adı verilen bir parazitten kaynaklanır. Genelde aşama aşama gelişir ve tedavi edilmediği taktirde haftalar veya aylarca devam edebilir. Gelişmemiş ülkelerde yaygın olmasına karşın, gelişmiş ülkelerde rastlanmaz.
Kolera, ince bağırsağın ‘vibrio cholerae adı verilen bir bakterinin etkisiyle iltihaplanmasıdır. Bu bakteri, sulu ishale sebep olacak bir toksin salgılar. Kolera ciddi su kaybına neden olur ve hayatı tehdit edici bir özelliği vardır. Bakteriyle temasta bulunmuş kirli sudan veya besinden bulaşır.
Koli basilinden kaynaklanan gıda zehirlenmesi Koli basili her besinden bulaşabilir. Ama en çok et ürünlerinden bulaştığı gözlemlenmiştir. Şigella gibi toksinler salgılayarak ağrılı ve kanlı ishale sebep olur. Küçük kan damarlarına zarar verir (özellikle beyin ve bağırsaktaki) ve ölümcül olabilir. En fazla ihtiyarlarda ve yaşı çok genç olan bireylerde rastlanır. Bu hastalığı önlemenin tek yolu etleri boydan boya pişirmektir.