KUŞBURNU

Dış görünüş: 1-2.5 cm uzunlukta, yumurtamsı biçimli, turuncu kırmızı veya kırmızı renkli, uç kısmında kaliks ve erkek organ parçaları bulunan taneler halindedir. İçinde beyaz renkli, üzeri tüylü, çekirdekler (meyva) bulunur. Sonbaharda olgunlaşır.

Kuşburnu ticarette çekirdekli (Fructus Cynosbati cum semine) veya çekirdeklerinden kurtarılmış (Fructus Cynosbati sine semine) olarak bulunur. Çekirdekleri (Semen Cynosbati) yatıştırıcı etkiye sahiptir.

Bileşim: Şekerler, organik asitler, tanen ve vitaminler (A, B, C) taşımaktadır. Bilhassa vitamin C bakımından zengindir. 100 gr kuru kuşburnu meyvası 500-1700 mgr arasında vitamin C taşır (1).

Etki ve kullanılış: Kabız ve kuvvet verici etkilere sahiptir. Halk arasında şeker hastalığına karşı da kullanılmaktadır. Tavşanlar üzerinde yapılan deneylerde kan şekerini düşürücü bir etkisinin bulunmadığı gösterilmiştir (2).

Anadoluda bilhassa ezme şeklinde kullanılır. Meyvalar suda kaynatılır, ezilir ve kurutulur (Kuşburnu kokocu, Erzurum, Resim 99) veya çekirdeklerinden kurtarılmak için elekten geçirilir, sulu kısım, hafif ateş üzerinde, bulama kıvamına kadar yoğunlaştırılır. Reçel gibi ekmek üzerine sürülerek yenir. Bir ihraç ürünüdür.

Kullanılış şekli: İnfusyon (% 5) veya toz (günde 0.5-1 gr) halinde kullanılmaktadır (3).

Diğer isimler: Gülburnu, Gülelması, İtburnu, Köpek gülü meyvası, Şillan (Pötürge), Yaban gülü

mey vasi.

Anadolu’da doğal olarak yetişen TRosa türünün meyvalarrnda bulunan vitamin C (askorbik asit) miktarları M. Coşkun ve arkadaşları tarafından saptanarak yayınlanmıştır (4).