Melissa officinalis L. (Labiatae) türünün taze veya kurutulmuş yapraklandır. Bu tür 20-150 cm yükseklikte, tüylü, çok yıllık ve otsu bir bitkidir. Yapraklar basit, saplı ve dişli kenarlı. Çiçekler iki dudaklı, beyaz sarımsı veya kırmızımtırak renklidir. Anadolunun dış kısımlarında ve Akdeniz bölgesinde bol. olarak’bulunmaktadır. Yaprak ve gövdedeki tüylerin şekillerine ve cinslerine göre, Türkiyede 3 alttür saptanmıştır. Bunlardan yalnız subsp. officinalis limon kokulu olup tedavide kullanılır. Diğer iki alttür kokusuz veya fena kokulu olduklarından tedavi alanında ku İlanı İm amaktadır. Tıbbi olan alttür Avrupada geniş bir şekilde yetiştirilmektedir.

Dış görünüş: Oval veya kalp biçiminde, uzun saplı, 3-5 cm uzunluk ve 3 cm kadar genişlikte, kenarları dişli ve her iki yüzde de seyrek tüylü yapraklardır. Limon kokusunu andırır kokulu ve baharlı lezzetlidir.

Bileşim: Tanen ve uçucu yağ taşımaktadır. Uçucu yağ içinde bilhassa sitral, sitronellal. sitronellol ve linalol bulunmaktadır. Anadolu kökenli bitkilerde % 0.1-0.015 uçucu yağ bulunduğu saptanmıştır (2).

Etki ve kullanılış: Yatıştırıcı, midevi, gaz söktü-rücü, terletici ve antiseptik etkilere sahiptir.

Kullanılış şekli: İnfusyon (% 2-5), yemeklerden önce veya sonra bir fincan içilir. Bu drogun yatıştırıcı olarak kullanılan en tanınmış şekli “Mürekkep melisa alkolası’”dır. Sinir yatıştırıcı ve hafif mide bozukluklarında başarı ile kullanılan bu terkip aşağıdaki şekilde hazırlanır:

Oğulotu yaprağı (mümkün ise taze)120 gr

Taze limon kabuğu30 gr

Küçük hindistan cevizi30 gr

Kişniş ‘ “. 30 gr

Karanfil -15 gr

Tarçın /15 gr

Yukarıdaki droglar, parçalanmış halde, sekiz gün alkol içinde bırakılır. Bu müddetin sonunda sü-

(1879).

2 – Gürden. A.R.: Türkiyenin önemli eleri yağları üzerinde araştırmalar,’i – Ankara Y. Zir. Enst. Derg. 6 (2): 3Ü1 (1946).

zülür ve şişelere doldurulur. Günde 5-20 gr alınır.

Diğer isimler: Kovanotu, Limon nanesi, Melisa-otu. Bkz. Limonata yaprağı.

M. officinalis inodora L. subsp. (Bornm.) Bornm. (Turunca, Turunçotu) Yapraklarının kokusuz olması ile tanınır ve infusyon halinde kalp yetmezliğine karşı kullanılır (Merzifon). Yapraklarında %0.099 oranında uçucu yağ saptanmıştır (1).